Τόλης Τατόλας: Απομεινάρια μιας Πτώσης | Έκθεση φωτογραφίας
Την Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2023, στις 7μ.μ., εγκαινιάζεται η έκθεση φωτογραφίας του εικαστικού Τόλη Τατόλα με τίτλο Απομεινάρια μιας Πτώσης, που διοργανώνουν η MONUMENTA και ο Δήμος Αθηναίων, στην αίθουσα Νέοι Φούρνοι της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων στο Γκάζι, με την ευγενική παραχώρηση της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων.
Ο Τατόλας,έχοντας στενά διαχρονική σχέση με το μέσο της φωτογραφίας, αποτυπώνει μέσω του φακού τα απομεινάρια εσωτερικών χώρων παλαιών γκρεμισμένων κτηρίων που διατηρούνται στις μεσοτοιχίες με μεταγενέστερα. Νιώθοντας έλξη προς τη φθορά και την κατάρρευση καθώς κινείται μέσα στην πόλη, κάνει μια άτυπη καταγραφή των απόντων κτηρίων με διάθεση ποιητική και νοσταλγική. Τα μέρη από τα οποία ο Τατόλας συλλέγει τα δείγματα για αυτή του την έρευνα, είναι αυτά που έχει επισκεφθεί σε Ευρώπη, Ασία και Αμερική. Η MONUMENTA, ένας οργανισμός που αγωνίζεται για τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στην Ελλάδα και την Κύπρο, κάνει συστηματική καταγραφή των εναπομεινάντων κτηρίων. Για τον λόγο αυτό, της συμπληρωματικότητας των δύο τύπων καταγραφής, η MONUMENTA καλεί τον καλλιτέχνη για μια έκθεση η οποία παρουσιάζει τα απομεινάρια που αυτός απαθανάτισε στην πόλη της Αθήνας. Τη συνεργασία αυτή αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή έμπρακτα ο Δήμος Αθηναίων.
Τα κτήρια που δεν υπάρχουν πια αφήνουν πίσω τους «αρχιτεκτονικές τομές» οι οποίες παρουσιάζουν στοιχεία τόσο διακοσμητικά όσο και δομικά. Ανάμεσα σε μια έντονη ποικιλία, συχνά διακρίνουμε ταπετσαρίες και κεραμικά πλακίδια τοίχων, γύψινους διακόσμους, διαστρωματώσεις χρωμάτων, τοιχοποιίες, είδη υγιεινής, εντοιχισμένες βιβλιοθήκες και ντουλάπια, παράθυρα και κάσσες κουφωμάτων, προβολές οπλισμών σκυροδέματος, καλώδια και διακοπτικό υλικό, αποτυπώματα εσωτερικών κλιμάκων. Όλα αυτά που ήταν κάποτε εσωτερικός χώρος, είναι τώρα πια φανερά στους ανθρώπους που κινούνται στην πόλη. Το ιδιωτικό γίνεται πλέον δημόσιο.
Οι όψεις αυτές των μεσοτοιχιών εμφανίζουν ιδιαίτερα έντονη υφή και πολλές φορές και διαστρωματώσεις, σε ότι αφορά το χρώμα ή όποiα άλλα υλικά επένδυσης τοίχων, αλλά και των παρεμβάσεων των street artists με τη δημιουργία graffiti, ακόμη και των αφισοκολλήσεων, δημιουργώντας την αίσθηση παλίμψηστων. Ο Τατόλας βλέπει σε αυτές έργα τέχνης με αναφορές σε καλλιτέχνες που κίνησαν το ενδιαφέρον του κατά την ενηλικίωση του, όπως μεταξύ άλλων ο Edward Kiehholz, ο Robert Rauschenberg, ο Antoni Tàpies και ο Jacques Villeglé, και υποστηρίζει πως το σύνολό τους στοιχειοθετεί ένα «υπαίθριο μουσείο».
Μέσω των όψεων αυτών ο παρατηρητής έρχεται σε επαφή με μια «αστική αρχαιολογία», η οποία ενεργοποιεί τον συνεργισμό υποσυνείδητου και μνήμης. Αυτή η «α-κτηριακή» παρουσία σήμερα, με τον αφαιρετικό και περιληπτικό τρόπο, οδηγεί προς μια προσέγγιση και επανασύνθεση του παρελθόντος και δημιουργεί συναισθήματα και διαθέσεις. Στον θεατή τίθενται ερωτήματα σχετικά με τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και τον τρόπο με τον οποίο ξεκίνησε να αναπτύσσεται η πόλη μεταπολεμικά και συνεχίζει ακόμη στις μέρες μας.
Η ματιά του φωτογράφου Τατόλα και η δράση του οργανισμού MONUMENTA είναι δύο σύνολα που τέμνονται. Ο κοινός τόπος είναι η έκθεση αυτή και έχει σκοπό να αφυπνίσει, να τονώσει και να ενισχύσει την ιστορική μνήμη, η οποία υπάρχει τώρα, εν μέρει ως απομεινάρι.Τα φωτογραφικά αυτά έργα πέρα από την αισθητική τους επίδραση προειδοποιούν, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού, όχι μένοντας σε μια φορμαλιστική και ακαδημαϊκή παρουσίαση της αρχιτεκτονικής κελυφών, αλλά εκθέτοντας τον «εσωτερικό χώρο» των κτηρίων φαντασμάτων με μια εικαστική προσέγγιση. Στην επικοινωνία του έργου του καλλιτέχνη με το ευρύ κοινό και την επίτευξη του σκοπού της έκθεσης συμμετέχουν με κείμενά τους συγγραφείς, ακαδημαϊκοί και ιστορικοί τέχνης.
Βιογραφικό καλλιτέχνη
Ο Τόλης Τατόλας στην Κατερίνη το 1978 και έχοντας ως βάση την Αθήνα, εργάζεται ως διεπιστημονικός καλλιτέχνης. Κατέχει ένα BA (Hons) και ένα BSc (Hons) από το Vakalo College of Art Desing/University of Derby και το τμήμα Βιολογίας του ΑΠΘ αντίστοιχα. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές γκαλερί, πανεπιστήμια και μουσεία στην Ελλάδα, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Βραζιλία, την Τσεχία, την Αυστρία, τις ΗΠΑ και τη Λεττονία. Έχει συγγράψει το βιβλίο Τα ζώα στην Ομηρική Εποχή (2005, Ερωδιός) και έχει συμβάλει με κεφάλαια στους συλλογικούς τόμους Science and technology in Homeric Epics (2008, Springer), Law and the Senses: Touch (2020, Westminster University Press) και A Revoluçào Grega de 1821: Hino à Liberdade-Os 200 anos da Grécia Moderna (2002. Aletheia). Δοκίμια, άρθρα και έργα του Τατόλα έχουν δημοσιευθεί στον ελληνικό και διεθνή ακαδημαϊκό και γενικό τύπο. Στον θεατρικό χώρο έχει επιμεληθεί τη σκηνογραφία και ενδυματολογία για έργα σημαντικών Ελλήνων και ξένων συγγραφέων (Ρίτσο, Genet, Mishima, Sartre, Dostoyevsky, κ.α.) σε θεατρικές σκηνές της Αθήνας. Έχοντας μελετήσει κλασσικό τραγούδι ως κόντρα-τενόρος συχνά πειραματίζεται με την ανθρώπινη φωνή στην καλλιτεχνική του πρακτική. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Βραζιλία, Καναδά, Τσεχία, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία, Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ).
