Τελετουργίες για τον Νέο Κόσμο
Σε επιμέλεια της Ελένης Ρήγα με έργα των Ευά Γιαννακοπούλου, Ναταλία Μαντά, Μάρω Μιχαλάκου, Μαλβίνα Παναγιωτίδη, Πάνος Προφήτης, Τζόνα Σαχπάζης, Πάνος Σκλαβενίτης, Πάνος Τσαγκάρης, Γιώργος Τσεριώνης.
Στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Τελετουργίες για τον Νέο Κόσμο» στο Teras Athens, η ομώνυμη ομαδική έκθεση καταπιάνεται με το ρόλο του τέρατος στο τελετουργικό-αναπόσπαστο κομμάτι κάθε κοινωνίας σε κάθε εποχή-και τη διεκδίκηση του τερατουργήματος μέσα από τη μυθολογία, τη λαϊκή κουλτούρα, τις φεμινιστικές και queer πρακτικές. Η έκθεση μέσα από τρεις θεματικές ενότητες (άτομο-οικογένεια-συλλογικότητα) μας ενθαρρύνει να γιορτάσουμε το τέρας μέσα μας και γύρω μας.
Σε μια περίοδο παγκόσμιας οικολογικής και κοινωνικής κρίσης, η ανθρωπότητα στρέφει το βλέμμα ξανά στο τελετουργικό, μια ακουλουθία ενεργειών που εκτελούνται σύμφωνα με μια καθορισμένη σειρά. Σύμφωνα με τον καθηγητή θρησκειολογίας Robert A. Segal, το τελετουργικό είναι κάτι που συμβαίνει στη ζωή όλων σε όλα τα μέρη σε όλους τους πολιτισμούς. Οι σύγχρονες κοινωνίες δεν διατηρούν κοινωνικά πάντα την παραδοσιακή μορφή των τελετουργιών των αρχαϊκών και προβιομηχανικών εποχών. Ωστόσο, διατηρούν σημαντικά κοινωνικά γεγονότα για να εγκαινιάσουν ένα νέο κεφάλαιο ζωής ή το τέλος ενός ήδη υπάρχοντος, να σηματοδοτήσουν μεταβάσεις και να δημιουργήσουν ή να γιορτάσουν κοινωνικούς δεσμούς. Καθορίζοντας την αρχή και το τέλος των κοινωνικών φάσεων, οι τελετουργίες διαμορφώνουν τον τρόπο που κατανοούμε το χρόνο, τις σχέσεις και την αλλαγή.
Το τέρας είναι βαθιά συνδεδεμένο με τις τελετουργίες και τους μύθους. Όπως γράφει ο συγγραφέας Ocean Vuong, η λέξη τέρας (monster) με προσέλευση από τη λατινική ρίζα monstrum σήμαινε θεϊκός αγγελιοφόρος καταστροφής, λέξη που έπειτα, από τα αρχαία γαλλικά, κατέληξε να σημαίνει ζώο με μυριάδες προελεύσεις κένταυρος, γρύπας, σάτυρος. Όταν είσαι τέρας, είναι ένα σημάδι υβριδικό, ένας φάρος, ένα καταφύγιο και προμήνυμα συνάμα. Τα τέρατα αντιπροσωπεύουν συχνά τους βαθύτερους φόβους, τις σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης ψυχής, τις ανείπωτες επιθυμίες και την σύνδεση με το αρχέγονο χάος. Αμφισβητούν τους κοινωνικούς κανόνες και καταργούν τα όρια μεταξύ του γνωστού και του αγνώστου, του ανθρώπινου και του μη ανθρώπινου, του πραγματικού και του φανταστικού, του φυσικού και κατασκευασμένου. Όταν το τέρας συνδυάζεται με τη σωματική υπερβολή, τη μεταμφίεση, το χιούμορ και την ανατροπή στο πλαίσιο λαϊκών παραδόσεων όπως το καρναβάλι, ενδυναμώνει τις τοπικές κοινότητες και καλλιεργεί μια αίσθηση ενότητας. Επιπλέον, οι φεμινιστικές, ΛΟΑΤΚΙ+ και τρανς κοινότητες διαχρονικά οικειοποιούνται το τέρας, συνδυαζουν το τερατούργημα με την κουήρ ταυτότητα και την υβριδικότητα, διαταράσσοντας τις παραδοσιακές κατηγορίες και ανατρέποντας τις προκαταλήψεις.
Αυτή η επιμελητική πρόταση διευρύνεται μέσω της ομαδικής έκθεσης «WALLQ Rituals for the New World» της Σύλβιας Σαχίνη από το MISC.
