ΑΝΑΒΟΛΗ | SWANS: where does a body end?, του Μάρκο Πόρσια
Τα Jameson Music Screenings μας προσκαλούν σε μία καλύτερη γνωριμία με τους Swans.
SWANS: where does a body end?, του Μάρκο Πόρσια
Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς για τους Swans. Πώς μπορείς να δώσεις τον ορισμό μιας μπάντας που από τη στιγμή της δημιουργίας της βρίσκεται διαρκώς σε μια κατάσταση μεταμόρφωσης, μετασχηματισμού και επανεφεύρεσης; Σίγουρα μπορούμε να παραθέσουμε μπόλικα επίθετα στην προσπάθεια να περιγράψουμε την μπάντα – δυναμική, διαβρωτική, δημιουργική, προκλητική. Όλα είναι απόλυτα ταιριαστά, ωστόσο κανένα από αυτά δεν μπορεί να περιγράψει ούτε στο ελάχιστο αυτό που πραγματικά είναι οι Swans.
Επομένως, πώς θα μπορούσαμε να δώσουμε έναν ορισμό; Η απάντηση είναι ότι κάτι τέτοιο είναι μάλλον αδύνατον.
Μια μπάντα όπως οι Swans δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια, να μπει σε καλούπια, γιατί, πολύ απλά, δεν μπορεί κανείς να κατηγοριοποιήσει εκείνο που αψηφά κάθε σύμβαση. Οι Swans είναι ένα από εκείνα τα σπάνια πράγματα στον κόσμο που πρέπει κανείς να τα δει, να τα βιώσει, να τα ανασάνει, να τα ζήσει, προκειμένου να μπορέσει να τα καταλάβει. Και αν κανείς θέλει πραγματικά να κατανοήσει τι είναι και τι δεν είναι οι Swans, τότε θα πρέπει να ανατρέξει στις μουσικές τους, στους δίσκους τους, στους ανθρώπους που πέρασαν από την μπάντα και να προσπαθήσει να αφηγηθεί μια ιστορία: την ιστορία των Swans.
Αυτό ανέλαβε να κάνει ο Marco Porsia σε αυτήν την ταινία. Το μουσικό αυτό ντοκιμαντέρ είναι στην πραγματικότητα ένα βαθιά προσωπικό πορτρέτο των Swans, που ξεκινάει από τις πρώτες στιγμές της πορείας τους – τότε που ήταν μια άγρια, επιθετική ποστ-πανκ μπάντα στα ’80s στη Νέα Υόρκη· μια χρονική συγκυρία που γέννησε επίσης τους Sonic Youth (και κατά κάποιο τρόπο ακόμα και τη Madonna).
Η ταινία, όμως, δεν στέκεται εκεί· περνάει στην επιτυχία του συγκροτήματος στα ’90s, ενώ δεν διστάζει να παρακολουθήσει ακόμα και τη διάλυσή τους με το χάος που ακολούθησε (τόσο επάνω στη σκηνή όσο και εκτός). Για να καταλήξει, όμως, να μας παρουσιάζει μια μπάντα που στις μέρες μας -κόντρα σε κάθε προγνωστικό- έχει καταξιωθεί ως μια από τις πιο επιτυχημένες και φιλόδοξες μπάντες του πλανήτη. Από αυτές που οι συναυλίες τους μοιάζουν περισσότερο με εκστατική τελετουργία παρά με νοσταλγική αναδρομή των πιο δημοφιλών τραγουδιών τους.
Ο Marco Porsia (σκηνοθέτης, κινηματογραφιστής, μοντέρ) μπήκε κυριολεκτικά μέσα στον στενό κύκλο της μπάντας για πέντε χρόνια, κινηματογράφησε πρόβες, τη συγγραφή των τραγουδιών, τις ζόρικες στιγμές του να είσαι συνέχεια στον δρόμο κατά τη διάρκεια των τουρνέ, τους ανούσιους καβγάδες και τις υπερβατικές περφόρμανς. Στο ντοκιμαντέρ καταγράφονται ηχογραφήσεις από τους σημαντικότερους δίσκους τους, καθώς και οι τελευταίοι μήνες που πέρασαν ταξιδεύοντας για την αποχαιρετιστήρια τουρνέ τους.
Οι Swans ως μπάντα απαρτιζόταν πάντα από ένα σύνολο μεμονωμένων περφόρμερ, εκτός, βέβαια, από το ένα και μοναδικό μόνιμο μέλος της, από την ίδρυσή της το 1982, τον τραγουδιστή και συνθέτη Michael Gira. Η πορεία της ζωής του (έφηβος φυγάς, προβοκάτορας, αλκοολικός, οικογενειάρχης), καθώς και οι επιρροές του (ο Jimmy Swaggart υπήρξε τόσο καθοριστικός όσο και οι Germs) αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της πορείας που χάραξε η μπάντα, αλλά και της μουσικής που έγραψε.
Ο Thor Harris, μέλος της μπάντας, λέει για τον Gira ότι δεν είναι ένας ατρόμητος άνθρωπος, αλλά ένας ατρόμητος καλλιτέχνης.
Ο Porsia -έχοντας ελευθερία και απεριόριστη πρόσβαση σε αρχειακό υλικό του Gira και των Swans, διάρκειας εκατοντάδων ωρών, σε ηχογραφήσεις που δεν έχει ακούσει ποτέ πριν κανείς, σε βίντεο και φωτογραφίες καταχωνιασμένες σε συρτάρια- δημιούργησε το μουσικό αυτό ντοκιμαντέρ για να μας οδηγήσει σε μονοπάτια που οι ίδιοι, πρώτιστα, είχαν την ανάγκη να διαβούν.
Η ταινία είναι πολλά πράγματα. Είναι ιστορία της μουσικής· είναι ταξίδι με χρονοκάψουλα· είναι ημερολόγια περιοδείας· είναι ένα συμπαγές φιλμ. Αλλά, πάνω απ’ όλα, είναι μια ιστορία για τη ζωή μέσα στην τέχνη. Μια ζωή συχνά δύσκολη και, σε πολλές περιπτώσεις, με μακροχρόνια επισφάλεια, χωρίς ένα δίχτυ προστασίας. Αλλά, σίγουρα, μια ζωή γεμάτη δημιουργική δουλειά. Γιατί, όπως λέει και ο Gira: «Τι άλλο μπορώ να κάνω;».
