Αναγνώσεις: Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Η Ήμερη
Στην αριστουργηματική νουβέλα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι Η Ήμερη (1876) ένας άνδρας σε απόγνωση προσπαθεί, μέσα από έναν καταιγιστικό μονόλογο σε πρώτο πρόσωπο, να ξετυλίξει το κουβάρι των αναμνήσεών του. Η γυναίκα του έχει μόλις αφαιρέσει τη ζωή της. Στο μυαλό του σαραντάχρονου άνδρα οι σκέψεις διαδέχονται η μία την άλλη με πυρετώδη τρόπο. Ένα βασανιστικό ερώτημα στοιχειώνει τον νου του: «Γιατί;». Η λογική μπερδεύεται με το συναίσθημα κι εκείνος πασχίζει να ξεδιαλύνει τι δεν πήγε καλά στο αρχικό σχέδιό του: παντρεύτηκε μια δεκαεξάχρονη κοπέλα, απλοϊκή, ήρεμη και ευγενική, με σκοπό να τη μεταμορφώσει στην ιδανική σύζυγο που θα μοιραζόταν το μέλλον της μαζί του. Όμως, ύστερα από λίγο καιρό, το σχέδιο αρχίζει να καταρρέει και ο γάμος διαλύεται. Τη στιγμή που είναι πια πολύ αργά, ο άνδρας αναρωτιέται: «Δύο τη νύχτα. Τα μποτινάκια της εκεί, πλάι στο κρεβάτι, λες και την περιμένουν… Όχι, σοβαρά, αύριο όταν την πάρουν, τι θ’ απογίνω;».
Έγκλημα και τιμωρία, Αδελφοί Καραμάζοφ, Ο Hλίθιος, Οι δαιμονισμένοι, Ο Παίκτης είναι μόνον πέντε από τους πιο διάσημους τίτλους της κλασικής λογοτεχνίας με την υπογραφή του Φιόντορ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι (1821–1881), ενός από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών, ο οποίος επηρέασε αποφασιστικά κορυφαίους συγγραφείς του 19ου και 20ού αιώνα (Έσσε, Κάφκα, Νίτσε, Τζόυς, Τολστόι, Χέμινγουεϊ, Γουλφ) καθώς και τα κινήματα του υπερρεαλισμού και του υπαρξισμού, ενώ θεωρείται πρόδρομος του ρωσικού συμβολισμού και του εξπρεσιονισμού. Στα έργα του, τα οποία έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, ο Ντοστογιέφσκι ανατέμνει την κοινωνία της εποχής του με ακρίβεια, δίνοντας έμφαση, μέσα από τις ρεαλιστικές –ενίοτε κυνικές– αφηγήσεις του, στην εξαθλιωμένη ζωή και στους καθημερινούς αγώνες των φτωχών και ταπεινών ανθρώπων. Ο ίδιος άλλωστε είχε υποστεί εξευτελιστικούς βασανισμούς, όταν καταδικάστηκε και φυλακίστηκε από το τσαρικό καθεστώς ως συνωμότης και υποστηρικτής φιλελεύθερων πεποιθήσεων υπέρ του ουτοπικού σοσιαλισμού.
Η Ήμερη παρουσιάζεται στη μετάφραση του Λευτέρη Βογιατζή και της Ειρήνης Λεβίδη που έγινε για την ομώνυμη, ιστορική πλέον, παράσταση της Νέας Σκηνής στο «Θέατρο της Οδού Κυκλάδων». Η παράσταση ανέβηκε το 2007 σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Λευτέρη Βογιατζή.
Ευχαριστούμε θερμά την Ειρήνη Λεβίδη για την ευγενική παραχώρηση της άδειας ανάγνωσης του κειμένου.
Σκηνοθετική επιμέλεια: Ιώ Βουλγαράκη
Διαβάζει ο Γιάννης Νταλιάνης
