Νέα Εποχή στο Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή

Θα ήμουν πέντε-έξι χρονών όταν πρωτομπήκα στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας στην Κηφισιά. Ήταν το πρώτο μου Μουσείο! Μου άρεσε πολύ και ζητούσα από τους γονείς μου να το επισκεπτόμαστε συχνά. Θυμάμαι ακόμη πόσο με εντυπωσίαζαν οι προθήκες με τα έντομα, τα όστρακα και τα πετρώματα: ένας μικρός θαυμαστός κόσμος πίσω από το γυαλί.

Πολλά χρόνια αργότερα, με συγκίνηση πήγα τα δικά μου παιδιά στο αγαπημένο αυτό Μουσείο. Στην κεντρική αίθουσα είχε προστεθεί ο εντυπωσιακός σκελετός ενός δεινόσαυρου, κι έτσι το δέος που ένιωθα ως παιδί βρήκε τη συνέχειά του στα δικά τους μάτια τους.

Σχεδόν εξήντα χρόνια μετά την ίδρυσή του κι αφού έχει ενισχυθεί με τη δημιουργία του κέντρου «Γαία», το Μουσείο περνά σε μια νέα εποχή: ανακηρύχθηκε Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Ελλάδας. Πρόκειται για μια σπουδαία διάκριση, τόσο για το ίδιο το Μουσείο όσο και για τη χώρα μας, που αποκτά για πρώτη φορά θεσμικά το δικό της Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια σε χώρες με πλούσια βιοποικιλότητα.

Η ανακήρυξη αυτή επισφραγίζει μια πορεία συνέπειας και αφοσίωσης, που στηρίχθηκε στο όραμα των ιδρυτών, Άγγελου και Νίκης Γουλανδρή, που αφιέρωσαν την περιουσία, τον χρόνο και τη ζωή τους στη δημιουργία ενός χώρου όπου η επιστήμη θα συναντά την εκπαίδευση και η φροντίδα για τη φύση θα συνδέεται με την έμπνευση για τις επόμενες γενιές. Η σημερινή του αναγνώριση αποτελεί επιβράβευση αυτής της φιλοσοφίας, αναγνωρίζοντας το έργο 60 χρόνων στον τομέα της έρευνας, της εκπαίδευσης και της περιβαλλοντικής δράσης.

Το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή, επανασυστήνεται λοιπόν στο κοινό με ολοκαίνουρια, εταιρική ταυτότητα, εκσυγχρονισμένη διοικητική δομή και ενισχυμένη εξωστρέφεια. Πρόσφατα, το Μουσείο διοργάνωσε μια εκδήλωση γνωριμίας, «γιορτάζοντας» το νέο του ρόλο και παρουσιάζοντας τη μελλοντική του πορεία. Έτσι, είχαμε την ευκαιρία να ενημερωθούμε για όλες τις δράσεις του: τις μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, το -έως τώρα- αθόρυβο επικοινωνιακά αλλά εξαιρετικά σημαντικό ερευνητικό του έργο.

Επίσης, συμμετείχαμε σε μία πολύ ενδιαφέρουσα ξενάγηση στη νέα διαδραστική-ψηφιακή έκθεση «Βιοποικιλότητα. Όλα συνδέονται» (υλοποιημένη με δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος). Μια σημαντική έκθεση όπου με σαφή και ευχάριστο τρόπο οι επισκέπτες μπορούν να κατανοήσουν πώς οι οργανισμοί, τα οικοσυστήματα και η ανθρώπινη δραστηριότητα συνδέονται σε ένα αέναο πλέγμα, και πώς η προστασία της φύσης μας αφορά όλους ανεξαιρέτως.

Η Πρόεδρος του Μουσείου, κυρία Φαλή Βογιατζάκη, επισήμανε πως το Μουσείο είναι διαφορετικό επειδή δεν περιορίζεται στη συλλογή και παρουσίαση εκθεμάτων. «Αυτό το Μουσείο ωθεί σε δράση στη μάχη για τη συντήρηση της ζωής στη Γη. Τα δικά του όπλα είναι η παραγωγή και διοχέτευση γνώσεων και η αφύπνιση της ηθικής συνείδησης του ανθρώπου, προκειμένου να ενεργήσει για τη σωτηρία της ζωής στον πλανήτη μας που κινδυνεύει από την αλόγιστη ανθρώπινη δραστηριότητα και την κλιματική κρίση», τόνισε χαρακτηριστικά.

Το Μουσείο εξελίσσεται διαρκώς: οι συλλογές του ψηφιοποιούνται σταδιακά για να διατηρηθεί η γνώση και να καταστεί προσβάσιμη σε ερευνητές και κοινό. Ταυτόχρονα οι σύγχρονες διαδραστικές εκθέσεις και τα εργαστήρια του Μουσείου -οικολογίας εδάφους, βιοανάλυσης και ποιότητας υδάτων- δείχνουν τον τρόπο που η επιστήμη μετατρέπεται σε εργαλείο για τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων.

Με επισκεψιμότητα που φτάνει τα 60.000 άτομα ετησίως, εκ των οποίων τα μισά είναι μαθητές, το Μουσείο πρωτοπορεί στην περιβαλλοντική εκπαίδευση στην Ελλάδα. Στις εκθέσεις του -Φυσικής Ιστορίας, «Κλιματική Αλλαγή κι Εμείς», «Η Αλήθεια Κατάματα» και «Βιοποικιλότητα. Όλα συνδέονται», υλοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα που εμπνέουν τα παιδιά να κατανοήσουν και να επιθυμούν να συμμετέχουν στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Παράλληλα, μέσα από ομιλίες, συζητήσεις και ημερίδες για το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα, το Μουσείο ενισχύει τη δημόσια ενημέρωση και καλλιεργεί μια κουλτούρα οικολογικής συνείδησης.

Αξίζει να αναφερθεί πως από το 2026, μαθητές σε απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό, θα έχουν πρόσβαση σε διαδικτυακές παρουσιάσεις ενώ μουσειοσκευές θα ταξιδεύουν σε όλη τη χώρα, φέρνοντας τη φύση και τη γνώση σε όλο και  περισσότερα σχολεία. Επίσης, σημειώστε τη δράση Nature Team. Αποτελεί μια θαυμάσια πρόταση δημιουργίας μιας κοινότητας Φίλων του Μουσείου που θα συμμετέχουν σε υπαίθριες περιβαλλοντικές δράσεις και άλλες εκδηλώσεις, δίπλα σε επιστήμονες.

Παράλληλα, το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή συνεχίζει να συμμετέχει ενεργά σε ελληνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, συνεργάζεται με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, ενώ συμμετέχει σε διεθνείς πρωτοβουλίες όπως το Knowledge Hub on Blue Carbon και το FreshWater Challenge. Τα εργαστήριά του λειτουργούν ως κόμβοι επιστημονικής έρευνας με πρακτικές εφαρμογές στη γεωργία, την υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος.

Η επίσκεψη στο Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή -είτε μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, είτε μέσα από τη ματιά ενός ενήλικα- αποδεικνύει πως η γνώση και η περιβαλλοντική συνείδηση δεν είναι αφηρημένες έννοιες, αλλά στάση ζωής. 

Με τον νέο του ρόλο ως Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Ελλάδας, θα συνεχίσει να εμπνέει, να ερευνά και να ενεργοποιεί με σύγχρονη ματιά και διεθνή προσανατολισμό. Μας θυμίζει πως η φύση δεν είναι κάτι έξω από εμάς, είναι εμείς. Και πως όλα συνδέονται, γι' αυτό όλα αξίζουν να προστατευθούν. 

Για να μαθαίνετε όλα τα νέα του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, ακολουθήστε τους λογαριασμούς του στα social media: Instagram | TikTok | Facebook

^{* Φωτογραφίες εξωφύλλου και άρθρου (εκτός #3 και #4): Θωμάς Γερασόπουλος.}