Η πόλη ανταπαντάει | Ένα πρότζεκτ που εξερευνεί τις ηχοποιητικές διαστάσεις της σημερινής Αθήνας

To πρότζεκτ «Η πόλη ανταπαντάει» φέρνει κοντά αρχιτέκτονες, πολεοδόμους, ακτιβιστές, καλλιτέχνες και ανθρωπολόγους, ώστε να εξερευνήσουν τις ηχοποιητικές διαστάσεις της σημερινής Αθήνας. Η Αθήνα έχει δει τις διαβουλευτικές διεργασίες της σύγχρονης δημοκρατίας εν τη γενέσει τους, αλλά έχει δει επίσης και ραγδαίες αλλαγές, κινήματα και διαμαρτυρίες του πρόσφατου παρελθόντος. Το πρόγραμμα λειτουργεί ως εργαστήριο και σκηνή για μια σειρά κειμένων, περφόρμανς και οπτικο-ακουστικών έργων, που αποκαλύπτουν τους τρόπους με τους οποίους ανταπαντούν η πόλη και οι κάτοικοί της.

Τo πρότζεκτ αυτό, αποτελείται από αρκετά στάδια που υποστηρίζουν την ανάπτυξη, τη δημιουργία και την παρουσίαση νέων έργων μιας ομάδας συμμετεχόντων από την Αθήνα, το Λονδίνο και το Άμστερνταμ. Ένα ερευνητικό πρόγραμμα φιλοξενίας που πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2020 εξερεύνησε την πόλη και τις αντιθέσεις της, συνδέοντας τους συμμετέχοντες με τοπικούς φορείς (άτομα και οργανισμούς) προκειμένου να προωθήσει την ανταλλαγή ιδεών και τη σύναψη δεσμών. Το δεύτερο πρόγραμμα φιλοξενίας, τον Μάρτιο του 2020, ανέπτυξε την κριτική τεκμηρίωση μέσα από την παρουσίαση και τον αναστοχασμό κάποιων έργων σε εξέλιξη. Το πρότζεκτ θα ολοκληρωθεί με την παρουσίαση μιας διαδικτυακής πλατφόρμας τον Σεπτέμβριο του 2020 και μια ανοιχτή συζήτηση που θα λάβει χώρα στη ΣΤΕΓΗ του Ιδρύματος Ωνάση τον Ιούνιο του 2021.

Το «Η πόλη ανταπαντάει» αποσκοπεί στο να παρουσιάσει προτάσεις που φανερώνουν πώς ο αστικός χώρος βοηθά στην ανάδειξη των φωνών που δεν γίνονται ακουστές, και στη μεταμόρφωσή τους σε πολιτικό λόγο. Οι προτάσεις αυτές σκοπίμως αποτελούν προκλήσεις για τις πόλεις ανά τον κόσμο, οι οποίες μετατρέπονται σε δομές αντίστασης ενάντια στις οπισθοδρομικές τάσεις που εκδηλώνονται σε διεθνές και πλανητικό επίπεδο.

Τα έργα θα διατεθούν μέσα από ψηφιακές δράσεις, αλλά και διά ζώσης εκδηλώσεις. Ο ιστότοπος backtalks.city είναι προσβάσιμος στο κοινό από τις 24 Σεπτεμβρίου του 2020 για να παρουσιάσει το έργο των συμμετεχόντων και να φιλοξενήσει μια σειρά από live εκπομπές και περφόρμανς. Αυτά τα στοιχεία θα λειτουργήσουν ως φόρουμ για όλες τις λέξεις και τους ήχους που παίχτηκαν, ηχογραφήθηκαν ή ακούστηκαν στην πόλη. Η ανοιχτή συζήτηση του Ιουνίου του 2021 θα παρουσιάσει μια σειρά από αναστοχασμούς –εγκαταστάσεις περφόρμανς, ομιλίες, συζητήσεις κ.ά.– που θα βοηθήσουν στην έναρξη του δημόσιου διαλόγου και θα πυροδοτήσουν νέες ιδέες για το πώς και πού ακούγονται φωνές.

BACKTALKS.CITY
Στις 24 Σεπτεμβρίου 2020 η ΣΤΕΓΗ του Ιδρύματος Ωνάση και το Theatrum Mundi παρουσίασε το backtalks.city, το ψηφιακό σκέλος του «Η πόλη ανταπαντάει». Ο ιστότοπος αυτός, η σύλληψη του οποίου έγινε πριν από το ξέσπασμα του Covid-19 και στο πλαίσιο ενός τρόπου να αναμεταδοθεί το πρότζεκτ πέρα από την Αθήνα, αποκτά νέα σημασία στο πλαίσιο της πανδημίας. Ήδη από την πρώτη φάση της παρουσίασής του, ο ιστότοπος θα φιλοξενήσει τα νέα έργα των συμμετεχόντων και συνεργατών του πρότζεκτ «Η πόλη ανταπαντάει», μέσα από έναν συνδυασμό μέσων (βίντεο, ήχος, κείμενο, ραδιοφωνική μετάδοση, μιξάρισμα). 
Όπως και αυτά τα μόνιμα έργα, έτσι και ο ιστότοπος θα λειτουργήσει ως χώρος διεξαγωγής ζωντανών συζητήσεων και περφόρμανς, μέσα από ένα ανοιχτό πρόγραμμα που θα ανακοινωθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου.

Το backtalks.city, ο ψηφιακός χώρος του "The City Talks Back", σχεδιάστηκε από το γραφιστικό στούντιο Typical Organisation που εδρεύει στην Αθήνα. Η μορφή και η ταυτότητα του site έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να παραπέμπουν στους τοίχους της Αθήνας ως χώρο συγκρουσιακού πολιτικού λόγου, από μόνο του. Αν και η τυπογραφία απηχεί την «επίσημη» γλώσσα των οδικών πινακίδων, η ευελιξία των έργων των καλλιτεχνών ως ψηφιακών στοιχείων αναδεικνύει την πιο χαοτική, πολυεπίπεδη και πολύσημη φύση των πολιτικών φωνών στους αθηναϊκούς τοίχους. Υπεύθυνος για τα κείμενα του site είναι ο George Kafka, ενώ την ανάπτυξη και την υλοποίηση υπογράφει η Bracket.

ASSEMBLY-01
Το Assembly-01 είναι η πρώτη δημόσια παρουσίαση του πρότζεκτ «Η πόλη ανταπαντάει» (The City Talks Back) και παίρνει τη μορφή μιας ονλάιν έκθεσης στο backtalks.city, ένα ειδικά σχεδιασμένο microsite. Η σελίδα αυτή θα περιλαμβάνει νέα έργα και προγραμματισμένες περφόρμανς από τους προσκεκλημένους συμμετέχοντες και επιπλέον συνεργάτες:

Το “Priestess of disgrace, you bring joy into my life”, από τη Mercedes Azpilicueta και την Αγγελική Τζωρτζακάκη, με τη Μαρία Σιδέρη, είναι ένα χαλαρό σενάριο βασισμένο σε ανεπίσημες, τυχαίες συζητήσεις ανάμεσα σε ηλικιωμένες γυναίκες σε αθηναϊκούς δημόσιους χώρους. Το κομμάτι θα παρουσιαστεί με μια ανάμειξη ελληνικών και αγγλικών φωνών, υπό τη συνοδεία ήχων που έχουν ληφθεί από ηχογραφήσεις δρόμου στην Αθήνα.

Το “Infrastructures for Voice” από τον John Bingham-Hall και τη Φανή Κωστούρου είναι ένα δοκίμιο που σκιαγραφεί και αναπτύσσει την έρευνα του Theatrum Mundi πάνω στην πολιτική φωνή σε αστικά περιβάλλοντα. Περιλαμβάνει σκέψεις πάνω στο πώς δομείται ο λόγος ή η γλώσσα μιας πόλης, στις υποδομές που παράγουν φωνή και στον ρόλο του πλήθους στην ενίσχυση ή τη σίγηση της φωνής.

Το “her moon is a captured object” από την Ella Finer είναι μια σύνθεση που κυκλώνει ένα προφορικό κείμενο καθώς αυτό ερμηνεύει μια «τροχιακή μετάφραση» από τα αγγλικά στα ελληνικά και ξανά στα αγγλικά. Το κομμάτι εξετάζει τις σχέσεις, την ενέργεια και τις συχνότητες διαφορετικών πόλεων και των ανθρώπων που τις κατοικούν, καθώς και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Το πρώτο κομμάτι που δημοσιεύτηκε στο talksback.city παρουσίασε το έργο με την ερμηνεία ενός κειμένου μεταφρασμένου από τα αγγλικά στα ελληνικά. Μια συνοδευτική ζωντανή περφόρμανς ολοκληρώνει το κομμάτι μεταφράζοντας ξανά το κείμενο στα αγγλικά. Η παραγωγή και η περφόρμανς γίνονται σε συνεργασία με την Ειρήνη Αμανατίδου και την Γκίγκη Αργυροπούλου.

Το “Athens Tessellation” είναι ένα πρότζεκτ της Στεφανίας Γυφτοπούλου και της Μάρας Πέτρα, σε συνεργασία με καλλιτέχνες που συμμετέχουν στο Curing the Limbo, ένα πρόγραμμα ένταξης προσφύγων του Δήμου Αθηναίων. Το πρότζεκτ διερευνά την έννοια της οικίας όπως βιώθηκε στη διάρκεια του lockdown από εκείνους για τους οποίους η στέγαση είναι ανασφαλής, αβέβαιη ή εκτοπισμένη. Τα φωτογραφικά, βίντεο και μουσικά έργα είναι διαρθρωμένα σε μια σειρά θεματικών διαδρομών που διατρέχουν την Αθήνα και πέρα από αυτήν.

Το «Ακούς την Αθήνα;» της Φανής Κωστούρου, με την Ελεάννα Σαντοριναίου, είναι ένα 24ωρο ηχητικό κομμάτι που διερευνά το μπαλκόνι ως κατώφλι μεταξύ της οικιακής και της δημόσιας σφαίρας σε όλη την έκταση της πόλης. Το κομμάτι, με συρραφή 100 και πλέον ηχογραφήσεων που έγιναν σε μπαλκόνια συνοικιών όλης της Αθήνας, θα μεταδοθεί σε πραγματικό χρόνο, στο πλαίσιο του δημόσιου προγράμματος του πρότζεκτ «Η πόλη ανταπαντάει».

Το “vox populi vox dei” του Γιώργου Σαμαντά είναι ένα ηχητικό κομμάτι που μελετά τη ρυθμική δομή των πολιτικών συνθημάτων και των καμπανών των εκκλησιών στην Ελλάδα. Βασισμένο στο εκτεταμένο αρχείο ηχογραφήσεων πεδίου του Σαμαντά από διαδηλώσεις και δημόσιες πολιτικές εκδηλώσεις μνήμης στην Αθήνα, το κομμάτι εξετάζει πώς μπορούν οι κοινωνίες να συγκροτηθούν σε ηχητικούς χώρους μέσω ήχων και ρυθμών στενά συνδεδεμένων με το ελληνικό εθνικό φαντασιακό.

Το “Lovesong Revolution” της Urok Shirhan είναι ένα ηχητικό δοκίμιο που συντίθεται από πολιτικά τραγούδια και ήχους. Ενώ ορισμένοι από τους ήχους είναι ξεκάθαρα πολιτικοί, εκφράζοντας αλληλεγγύη ή μιλώντας ευθέως για πάλη, άλλοι ήχοι είναι πολιτικοί μόνο επειδή αποκτούν υπαινικτικά –ή τυχαία– μια τέτοια διάσταση μέσω της προσαρμογής τους σε ανάλογα πλαίσια (π.χ. διαδηλώσεις). Εγείρει σημαντικά ερωτήματα για πολιτικούς αγώνες συνυφασμένους με συναισθηματική ταραχή, αναζητώντας ένα μέρος για απογοήτευση και εξάντληση μαζί με θάρρος και αψήφηση.

Το “Becoming the City” από το Φόρουμ Συριακής και Ελληνικής Νεολαίας είναι μια βίντεο αναμετάδοση που παρουσιάζει τη δουλειά του ακτιβιστικού κινήματος, το οποίο εδρεύει στην Αθήνα, καθώς και τις αντιλήψεις τους για την έννοια του ενεργού πολίτη. Δείχνει το πώς αντιλαμβάνονται τα διάφορα μέλη της ομάδας τους ενεργούς πολίτες, τον ακτιβισμό, την τέχνη και την πολιτική φωνή – και πώς δημιουργούν, χτίζουν και γίνονται η πόλη.

Το “Route One” από τον Tim Ward είναι ένα οπτικοακουστικό κομμάτι που συγκροτείται από ηχογραφήσεις πεδίου και βίντεο κλιπ από κάμερα χειρός. Απεικονίζει μια τυπική διαδρομή από τα αθηναϊκά προάστια προς το κέντρο της πόλης, καταγεγραμμένο τμηματικά λίγο πριν και λίγο μετά το lockdown της πόλης εξαιτίας του Covid-19. Στοχαστικό και μελαγχολικό, το βίντεο ανταποκρίνεται στα αποπροσανατολιστικά αποτελέσματα της παγκόσμιας πανδημίας, στρεφόμενο προς τα μέσα, στα εργαλεία και τις τεχνολογίες με τα οποία δουλεύει ο καλλιτέχνης.

Το «Παγκόσμια Ηχώ | Echos-Monde | The World is Echo» του Tom Western είναι μια σειρά από βίντεο που επαναχαρτογραφούν την Αθήνα μέσω ρυθμών, σχέσεων, κύκλων, κυκλοφοριών και αντηχήσεων. Βρίσκει τη χαρτογραφία του μέσα από μια φανταστική συνομιλία ανάμεσα σε δύο ποιητές –τον Édouard Glissant και τον Νικόλα Κάλα– για να δημιουργήσει μια Αθήνα που τραγουδά μακρόσυρτες ιστορίες κίνησης, συνάντησης και ανταλλαγής.

Όλες οι περφόρμανς πραγματοποιούνται live στο backtalks.city βάσει του εξής προγράμματος:
30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2020 | 20:00 
"HER MOON IS A CAPTURED OBJECT” ΤΗΣ ELLA FINE
1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2020 | 20:00
"LOVESONG REVOLUTION” ΤΗΣ UROK SHIRHAN
2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2020 | 20:00
“PRIESTESS OF DISGRACE, YOU BRING JOY INTO MY LIFE” ΤΗΣ MERCEDES AZPILICUETA ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΖΩΡΤΖΑΚΑΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΡΙΑ ΣΙΔΕΡΗ
3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2020 | 00:00
«ΑΚΟΥΣ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ;» ΤΗΣ ΦΑΝΗΣ ΚΩΣΤΟΥΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΕΑΝΝΑ ΣΑΝΤΟΡΙΝΑΙΟΥ
6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2020 | 20:00
“BECOMING THE CITY” ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΡΟΥΜ ΣΥΡΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ.

* Περισσότερες πληροφορίες και βιογραφικά των συντελεστών θα βρείτε εδώ:
https://www.onassis.org/el/whats-on/city-talks-back.
​* Το πρότζεκτ "The City Talks Back" (Η πόλη ανταπαντάει) αποτελεί συνεργασία του Theatrum Mundi και της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.

Το Theatrum Mundi είναι ένα ερευνητικό κέντρο που ασχολείται με τον τρόπο με τον οποίο ο αστικός σχεδιασμός σκηνοθετεί τη δημόσια ζωή των πόλεων. Με έδρα το Λονδίνο και το Παρίσι, έχει συγκροτήσει ένα διεθνές δίκτυο συνεργατών από τα πεδία της πολεοδομίας και των τεχνών, καθώς και μια ομάδα σχεδιαστών, ερευνητών και επιμελητών.Το Theatrum Mundi διεξάγει διεπιστημονικά πρότζεκτ που συμβάλλουν στη διεύρυνση του αστικού σχεδιασμού, μέσα από την παρασκηνιακή έρευνα και την καλλιτεχνική παραγωγή, καθώς επίσης με παραστάσεις, εκδηλώσεις και δημοσιεύσεις.

_{Φωτογραφία εξωφύλλου: Φανή Κωστούρου}