Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου 2023: με σύνθημα την "ελευθερία" / Aναλυτικό πρόγραμμα και highlights

«Η Ελευθερία είναι μια από τις πιο δύσκολες, τις πιο απαιτητικές και τις πιο παρερμηνεύσιμες ιδέες. Όλοι σήμερα - εμείς και οι άλλοι - επικαλούμαστε την ελευθερία. Πόσο ελεύθερες και ελεύθεροι, όμως, είμαστε; Ελεύθεροι να στοχαστούμε, να πράξουμε, να επιλέξουμε τον τρόπο ζωής μας, να αγαπήσουμε όποιο πλάσμα αγαπάμε, να πούμε τη γνώμη μας χωρίς φόβο, να τοποθετηθούμε δημοσίως. Και επιπλέον, είμαστε άραγε έτοιμες και έτοιμοι για την ελευθερία των άλλων και όχι μόνο τη δική μας; Για την ελευθερία των άλλων ομάδων, που δεν ταυτίζονται με το δικό μας εθνικό, φυλετικό, ταξικό, θρησκευτικό, σεξουαλικό 'εμείς'; Είναι εφικτή η κοινωνική συνύπαρξη, αν η ελευθερία δεν βαδίζει χέρι-χέρι με τον σεβασμό απέναντι στον άλλο, αλλά και την ατομική υποχρέωση και ευθύνη;», αναρωτήθηκε χτες η Καλλιτεχνική Διευθύντρια Κατερίνα Ευαγγελάτου κατά την ανακοίνωση του φετινού προγράμματος του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου στην Πειραιώς 260.

Με κεντρικό σύνθημα, λοιπόν, την «Ελευθερία των Άλλων», που συμπίπτει με την επέτειο 200 χρόνων από τη σύνθεση του αριστουργήματος του Σολωμού Ύμνος εις την Ελευθερίαν, το φετινό Φεστιβάλ, στοχεύοντας κατά  κύριο λόγο στην εξαγωγή της ελληνικής δημιουργίας, θα φιλοξενήσει 2.200 καλλιτέχνες σε 76 παραγωγές, σε ένα πρόγραμμα που χαρακτηρίζεται πολυσυλλεκτικό και εξωστρεφές. Τρία σύμβολα, ένα χελιδόνι, μια καρδιά και το νερό, ως πηγές ζωής, αγάπης και ελευθερίας, διαμορφώνουν τη φετινή οπτική ταυτότητα της διοργάνωσης. Η θεματική της Ελευθερίας διασχίζει τον προγραμματισμό, με πρώτη αφετηρία την πλατφόρμα Open Plan, που θα εξελιχθεί το δίμηνο Απρίλιος - Μάιος μέσα από ψηφιακά έργα σε ανάθεση του Φεστιβάλ και ζωντανές συζητήσεις. Αντλώντας έμπνευση από το ποίημα του Σολωμού, η φετινή έκδοση του Open Plan παρουσιάζει το καλλιτεχνικό εγχείρημα «Freequencies / Ελεύθερες συχνότητες»: τέσσερα αυτόνομα ψηφιακά έργα Ελλήνων καλλιτεχνών, που φωτίζουν τη συνομιλία του Σολωμού με το σήμερα, εκφράζοντας ταυτόχρονα την αγωνία για το τι είναι και τι μπορεί να είναι η ελευθερία στον σύγχρονο κόσμο.

Στο θερινό πρόγραμμα συναντάμε διεθνείς συμπαραγωγές και μεγάλες πρεμιέρες με την υπογραφή κορυφαίων δημιουργών από τον χώρο του θεάτρου, της μουσικής και του χορού, συνεργασίες με διεθνείς οργανισμούς, πολλούς πρωτοεμφανιζόμενους στην Ελλάδα καλλιτέχνες και νέες προτάσεις, έτσι όπως προέκυψαν στην πλειοψηφία τους από το open call, που επιχειρούν να αφουγκραστούν τον παλμό και τα ζητήματα της εποχής.

Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί στην προ δεκαπενθημέρου ανακοίνωση του προγράμματος της Μεγάλης Επιδαύρου (διαβάστε το εδώ) το Φεστιβάλ προσκαλεί φέτος για πρώτη φορά στην Επίδαυρο τον Γερμανό σκηνοθέτη Φρανκ Κάστορφ για να σκηνοθετήσει τη Μήδεια με σπουδαίους Έλληνες ηθοποιούς σε μια αντισυμβατική παράσταση, που θα παρουσιαστεί αποκλειστικά στο αργολικό θέατρο (20 & 21 Ιουλίου).

Στο κατ’ αποκλειστικά μουσικό πρόγραμμα του Ηρωδείου ανάμεσα σε άλλα ξεχωρίζουν η Μαντάμα Μπατερφλάι του Τζάκομο Πουτσίνι σε σκηνοθεσία του κορυφαίου Γάλλου σκηνοθέτη Ολιβιέ Πι και σε μουσική διεύθυνση του Βασίλη Χριστόπουλου, ενώ έπονται συναυλίες κλασικής μουσικής με την βιολονίστρια-θρύλο 'Ανε-Ζοφί Μούτερ και τον διεθνή σταρ μαέστρο Θεόδωρο Κουρεντζή με την ορχήστρα Utopia και την Τρίτη Συμφωνία του Μάλερ, καθώς και η πρώτη εμφάνιση των ηλεκτρονικών Kraftwerk. Διεθνή σφραγίδα θα φέρει και το κλείσιμο στο ωδείο με τον ιδιοσυγκρασιακό δημιουργό Φιλίπ Κεν να επιστρέφει στο Φεστιβάλ, παρουσιάζοντας αυτήν τη φορά μια φαντασμαγορική -τη μόνη θεατρική στον χώρο εντός πλαισίων Φεστιβάλ- παράσταση, συμπαραγωγή με κορυφαία παγκόσμια φεστιβάλ, εμπνευσμένη από τον αναγεννησιακό Κήπο των Ηδονών, τον γνωστό πίνακα του Ιερώνυμου Μπος (4 Αυγούστου).

Το πρόγραμμα της Πειραιώς 260 ως προς τις ξένες παραγωγές ανοίγει με τη νέα παράσταση Bíi του πρωτοποριακού Ρώσου θεατρικού και κινηματογραφικού σκηνοθέτη Κιρίλ Σερεμπρένικοφ με τη συμμετοχή Ρώσων, Ουκρανών και Γερμανών ηθοποιών, σε μια πρόταση που συμπυκνώνει την εναντίωση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στις λοιπές ξένες παραγωγές ξεχωρίζουν τα La obra του διεθνώς αναγνωρισμένου Αργεντίνου σκηνοθέτη Μαριάνο Πενσότι, η παράσταση Λυγμός του αιρετικού Ελβετού Κρίστοφ Μαρτάλερ, όπου τη σκηνή καταλαμβάνουν πέντε γυναίκες, υπάλληλοι ενός φαρμακείου, αναλογιζόμενες για την παροδικότητα των πραγμάτων, καθώς και οι Εξομολογήσεις του ανερχόμενου σταρ του βρετανικού θεάτρου Αλεξάντερ Ζέλντιν, με αφηγήματα από τη ζωή μιας γυναίκας, πηγές των οποίων αποτελούν οι συζητήσεις με τη μητέρα του. Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένουμε και τον Τυφλό δρομέα του Ιρανού σκηνοθέτη και συγγραφέα Αμίρ Ρεζά Κουεστανί, που προσεγγίζει κοινωνικά ζητήματα, όπως το προσφυγικό και η καταπίεση των γυναικών, στη γενέτειρά του. Στον τομέα του διεθνούς χορού με ενδιαφέρον αναμένονται ο Γάλλος χορογράφος Ζερόμ Μπελ στην παρουσίαση ενός έργου φόρου-τιμής στην Ισιδώρα Ντάνκαν και ο Βέλγος περφόρμερ Γιαν Μάρτενς σε μια παράσταση όπου 17 χορευτές από 18 έως 71 ετών καταθέτουν την προσωπική τους σφραγίδα.

Στις ελληνικές παραγωγές ξεχωρίσαμε τη σύνθεση Ερωτική περιπλάνηση (βασιζόμενη στον Καζανόβα της Μαρίνα Τσβετάγεβα και τον Δον Ζουάν του Λόρδου Βύρωνα) σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού, την τραγωδία Θυέστης του Σενέκα, ένα από τα σκοτεινότερα έργα εκδίκησης και πάθους, στην παρθενική της εμφάνιση στην Ελλάδα, σε ακηνοθεσία Θάνου Παπακωνσταντίνου. Στις λοιπές εγχώριες παραγωγές εντοπίζουμε τα Το ρόδο είναι ρόδο, εμπνευσμένο από την πραγματική ιστορία της Δήμητρας της Λέσβου, σε σκηνοθεσία Παντελή Δεντάκη και τον Χρήστο Στέργιογλου στην ερμηνεία, Σπυριδούλες, μια σκηνική σύνθεση της ομάδας 4frontal, με αφορμή την αληθινή ιστορία μιας 12χρονης υπηρέτριας που συγκλόνισε την κοινή γνώμη της δεκαετίας του 50, Τα τραγούδια του ελληνικού λαού, ένα drag ορατόριο «για το ανοιχτό τραύμα της πατριαρχίας και την παρέκκλιση» από τον Γιάννη Σκουρλέτη και την bijouxdekant και την πρόταση του φερέλπιδος και ταχέως ανερχόμενου Μάριο Μπανούσι Τaverna Miresia. Mario, Bella, Anastasia. Δεύτερη ευκαιρία για όσους δεν πρόλαβαν να δουν την περσινή δουλειά του Γιώργου Κουτλή Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι, που δικαίως ενθουσίασε το κοινό του Φεστιβάλ. Με ανυπομονησία αναμένουμε την επανεμφάνιση της ομάδας Εν δυνάμει σε μια χορευτική σύμπραξη με τον Αυστριακό Μίκαελ Κλίεν, μια κοινωνική χορογραφία που προάγει το αίτημα της συνύπαρξης και σκηνικά προϋποθέτει την από κοινού συμμετοχή ερμηνευτών και θεατών.

Στο μικρό θέατρο της Επιδαύρου θα ακούσουμε τους Ψαραντώνη, Σταμάτη Κραουνάκη, ενώ θα δούμε τις δουλειές των Έμιλυς Λοϊζου, Παντελή Φλατσούση και Σαράντου Γεωργίου Ζερβουλάκου.

Νέες πρωτοβουλίες

Σε ό,τι αφορά την εξωστρέφεια του οργανισμού η Καλλιτεχνική Διευθύντρια τόνισε ότι στόχος είναι, όχι μόνο η παρουσίαση της αφρόκρεμας των διεθνών δημιουργών, αλλά και η προώθηση ελληνικών παραστάσεων εκτός των συνόρων. Για τον σκοπό αυτό δημιουργήθηκε φέτος η νέα πλατφόρμα Grape (Greek Agora Of Performance), μια αγορά για τις ελληνικές παραστατικές τέχνες. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η παραγωγή και η παρουσίαση μιας πληθωρικής ανθολογίας 14 ελληνικών έργων, που εκτείνεται από την Πειραιώς 260 ως τη Μικρή Επίδαυρο, με προσκεκλημένους καλλιτεχνικούς διευθυντές διεθνών Φεστιβάλ, curators, δημοσιογράφους και υπεύθυνους προγραμματισμού οργανισμών του εξωτερικού. Τα έργα που θα παρουσιαστούν στο Grape έχουν στο επίκεντρό τους σύγχρονες δραματουργικές αναζητήσεις, ελληνικό χρώμα, αλλά και θεματολογία που απασχολεί το διεθνές καλλιτεχνικό γίγνεσθαι, ενώ ταυτόχρονα έχουν σχεδιαστεί με ευελιξία, ώστε να μπορούν να ταξιδέψουν.

Μια ακόμα καινοτομία που εγκαινιάζεται φέτος, είναι το φεστιβάλ νέας μουσικής SubSet, που θα πραγματοποιηθεί από τις 21 έως τις 25 Ιουνίου σε συνεργασία με το Ωδείο Αθηνών και επιμέλεια Σταύρου Γασπαράτου. Στην πενθήμερη διοργάνωση οι χώροι του Ωδείου θα γεμίσουν με οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις και συναυλίες, μουσικές περφόρμανς και εργαστήρια.

Άλλη μια έκπληξη αφορά στην επαναλειτουργία του εκθεσιακού χώρου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου μετά από 22 χρόνια που παρέμενε κλειστός. Με έναυσμα την παράσταση του Φρανκ Κάστορφ αλλά και την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση της Κάλλας, η επαναλειτουργία του θα ξεκινήσει με μια περιοδική έκθεση αφιερωμένη στη Μήδεια, η οποία θα εστιάζει στην παρουσία της θρυλικής ηρωίδας στο αργολικό θέατρο από το 1956 έως σήμερα. Η έκθεση, που θα είναι ανοιχτή καθ' όλη τη διάρκεια των παραστάσεων από τις 7 Ιουλίου έως τις 26 Αυγούστου, θα περιλαμβάνει μοναδικής αξίας τεκμήρια από την αρχειακή συλλογή του Φεστιβάλ, αλλά και των πολιτιστικών οργανισμών και θιάσων που έχουν ανεβάσει τη Μήδεια στην Επίδαυρο.

Αναλυτικά το πρόγραμμα εδώ.       (Η προπώληση ξεκίνησε)