Βαρβάρα Νταλιάνη: Ο έρωτας είναι ζήτημα της φαντασίας

To debop.gr μίλησε με την σκηνοθέτρια που υπογράφει την παράσταση "Παλινωδία ή Ορφέας και Ευρυδίκη" στο θέατρο Φούρνος.

Πως γεννήθηκε η ιδέα της Παλινωδίας ως έργου και γιατί η εκλογή του μύθου της Ευρυδίκης και του Ορφέα ως κύριου δραματουργικού άξονα;

Γεννήθηκε τελείως τυχαία, ενώ έκανα έρευνα σε κάτι άλλο. Με γοήτευσε τόσο πολύ ο μύθος, που απλώς δεν μπορούσα να τον βγάλω από το μυαλό μου. Μπορείς να τον σκεφτείς αυτόν τον μύθο με πολύ ανθρώπινα δεδομένα και ταυτόχρονα αφήνει μεγάλο χώρο να φανταστείς τα υπόλοιπα.

Η παράσταση και το κειμενικό υλικό της «δένουν» Θάνατο και Έρωτα. Πόσο σου κέντρισε την προσοχή η συνύπαρξη των δύο σταθερών; Τις βλέπεις ως συμπληρωματικές και στη ζωή;

Το κείμενο μιλάει για διάφορες διαστάσεις του έρωτα ως δημιουργού δύναμης και τις διάφορες διαστάσεις του θανάτου, συμπεριλαμβανομένου του συμβολικού θανάτου. Βιώνουμε πολλούς «θανάτους» και «αναγεννήσεις» στη διάρκεια της ζωής μας και το ένα εξαρτάται από το άλλο. Με αυτόν τον τρόπο, ναι, είναι συμπληρωματικές και στη ζωή. Πρέπει να επιτρέψουμε σε κάτι να τελειώσει για να ξεκινήσει το καινούριο. Πιστεύω στη διαρκή αλλαγή που διέπει τις ζωές όλων μας. Και υπάρχει αντίστοιχα μια διαρκής προσπάθεια του ανθρώπου να δημιουργήσει σταθερές γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο. Έτσι και πάλι η δημιουργία και η οριστική καταστροφή συνδέονται.

Συγκεκριμένα για τον μύθο του Ορφέα, υπάρχει -ανάμεσα σε άλλες- και η προσέγγιση του συσχετισμού του θανάτου του προσώπου του ερωτικού ενδιαφέροντος και της δημιουργίας. Η «Ευρυδίκη» έπρεπε να πεθάνει για να απελευθερωθεί η ποιητική στον «Ορφέα». Βέβαια, όπου Ορφέας και Ευρυδίκη, δεν μιλάμε για πραγματικά ζωντανά όντα. Ούτως ή άλλως, ο Ορφέας δεν υπήρξε, ή αν υπήρξε κάποιος Ορφέας, δεν επιβεβαιώνεται ως συγκεκριμένο πρόσωπο από τις αρχαιολογικές μελέτες.

Ποιο ήταν το πιο απαιτητικό σκέλος ως προς την «γείωση» του μύθου στη σκηνή;

Το πώς λες έναν τέτοιο μύθο στις μέρες μας και με ποιον τρόπο θα είχε νόημα να ειπωθεί. Εγώ διάλεξα να σταθώ αρκετά στο πραγματικό του κομμάτι και να εντοπίσω στοιχεία μέσω των αφηγήσεων που είναι ενταγμένες στο έργο.

Αυτές ενδεχομένως να αποτέλεσαν και το πιο απαιτητικό σκέλος της παράστασης. Το δραματικό σκέλος -τον ρόλο, τη δράση- τα έχουμε συνηθίσει και ταυτίσει με το θέατρο. Κατά τη γνώμη μου, βέβαια, το θέατρο είναι πρωταρχικά αφήγηση και αυτή η φόρμα-ή τέτοιου είδους φόρμες, έχουν υπάρξει και λειτουργήσει αρκετές φορές στη σκηνή. Στο έργο οι αφηγήσεις είναι και το συνδετικό υλικό του έργου και διευρύνουν τον χρονολογικό ορίζοντα του έργου. Η πάλη μεταξύ έρωτα και θανάτου δεν ολοκληρώνεται σε καμία αφήγηση. Θα συνεχίζει, όσο θα υπάρχει ο άνθρωπος.

Πόσο μπορεί να αγγίξει η ιδέα του ορφικού μύθου τους ανθρώπους που ερωτεύονται στο σήμερα;

Ο έρωτας στην «Παλινωδία» αντιμετωπίζεται ως ένας προβληματισμός, όχι σαν κάποια σταθερά. Ο Έρωτας πήρε πολλά ονόματα, ανάλογα με την εποχή και δεν σταματά να αλλάζει η προσέγγισή μας σε σχέση με αυτόν. Νομίζω για τον σύγχρονο άνθρωπο θα φαινόταν αδιανόητο να μην παντρευτεί από έρωτα, όμως κάποτε ήταν το δεδομένο. Κανείς δεν παντρευόταν από έρωτα και γι’ αυτό δεν επιτρεπόταν και ο γάμος σε άτομα άλλης τάξης ή φυλής ή θρησκείας. Και στην εποχή μας συνεχίζουμε αυτή την αναζήτηση του έρωτα. Αναγνωρίζουμε τη δύναμη που έχει, αλλά δεν ξέρουμε ακριβώς τι είναι. Και ίσως αυτό να μας διαφεύγει και για πάντα. Ο Ορφέας, από την άλλη, μοιάζει να βιώνει τον έρωτα στην απόλυτη μορφή του. Ζητάει να αναιρέσει τον θάνατο. Είναι ο «Έρωτας» με κεφαλαίο, ταυτόσημος με τη ζωοδότρια δύναμη. Όμως, νομίζω πως η όλη περιπέτεια του ορφικού μύθου συμπυκνώνεται σε αυτή τη στιγμή που ο Ορφέας γυρνά και κοιτά την Ευρυδίκη πριν φτάσουν στο φως. Γιατί το έκανε αυτό, αφού ήξερε τι θα συμβεί; Μέσα του κάτι νίκησε. Ίσως απλώς και να μην μπορούσε να κάνει υπομονή. Αλλά γιατί; Αυτό είναι το πιο ανεξήγητο κομμάτι του έρωτα, αυτή η στιγμή, που ή θα γυρίσεις να κοιτάξεις ή θα βγεις στο φως. Το κοίταγμα εδώ επιφέρει μια συνειδητότητα στην κατάσταση του έρωτα η οποία δεν μπορεί να συνυπάρξει με αυτόν. Ο έρωτας είναι ζήτημα της φαντασίας. Και για μένα όλα αυτά είναι προβληματισμός και αυτόν το προβληματισμό έθεσα. Δεν μπορώ να τον απαντήσω. Μπορούμε όμως να συνεχίσουμε να φανταζόμαστε.

Info:
Συγγραφέας:Βαρβάρα Νταλιάνη
Σκηνοθεσία:Βαρβάρα Νταλιάνη
Σκηνικά:Βουρνουζούσης Γιώργος
Κοστούμια:H_Theia_Soula (Πάνος Κούγιας)
Μουσική Διεύθυνση:Νίκος Παναγιωτόπουλος
Μουσική:Νίκος Παναγιωτόπουλος
Φωτισμοί:Φίλιππος Τρέπας
Χορογραφία:Χρυσάνθη Φύτιζα
Παίζουν:Γιάννης Κόραβος, Νίκος Κουκάς, Παναγιώτα Παπαδοπούλου, Λίνα Πάτσιου , Ζέτη Φίτσιου
Διάρκεια:100’
Τιμές Εισιτηρίων:14, 10€
Διάρκεια Παραστάσεων:Από Πέμπτη 9 Μαΐου μέχρι Παρασκευή 7 Ιουνίου 2024
Παραστάσεις: Πέμπτη, Παρασκευή στις 21:00
Βοηθός Σκηνοθετη:Ελένη Παππά
Link Εισιτηρίων:https://www.more.com/theater/palinodia-i-orfeas-kai-eyrydiki/
Πληροφορίες Χώρου:Θέατρο Φούρνος, Μαυρομιχάλη 168, Εξάρχεια, Τηλ. 21 06460748
Φωτογραφίες:Γιώργος Κασσαπίδης