Οι "Νύχτες" της Λήδας Κοντογιαννοπουλου

Ο Σεπτέμβρης μας καλοσωρίζει με μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση. Η Γκαλερί Σκουφά παρουσιάζει την δέκατη ατομική έκθεση της Λήδας Κοντογιαννοπούλου, με τίτλο "Νύχτες", η οποία εγκαινιάζεται την Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2025, στις 19.30 και θα διαρκέσει μέχρι τις 11 Οκτωβρίου 2025.

Η έκθεση έρχεται ως φυσική συνέχεια, επέκταση αλλά και υπέρβαση της προηγούμενης δουλειάς της (Το Σπίτι της Μνήμης, 2021, Μουσείο Μπενάκη). Τα νέα έργα της εικαστικού Λ. Κοντογιαννοπούλου παρουσιάζονται συνολικά σε τέσσερις ζωγραφικές ενότητες: φιγούρες, αστικά τοπία, συνθέσεις και εσωτερικά. Μέσα από τη νέα αυτή δουλειά, αναδεικνύεται ακόμα μια φορά το παιχνίδι του φωτός και της σκιάς, η εσωτερικότητα και η οικειότητα που γεννά η νύχτα.

Με αφορμή την έκθεση είχαμε την χαρά να συνομιλήσουμε με την καλλιτέχνιδα.

Πιάνοντας το νήμα από την αρχή, θα ήθελα να σας ρωτήσω πως αποφασίσατε να μπείτε στο χώρο της Ζωγραφικής, να σπουδάσετε και να ασκήσετε τη συγκεκριμένη Τέχνη.

Ήρθα αργά στη ζωγραφική. Στα σχολικά χρόνια ούτε που μου είχε περάσει από το μυαλό πως θα μπορούσα να ασχοληθώ με την τέχνη. Σπούδασα Marketing Management σε ιδιωτικό κολλέγιο και άρχισα να εργάζομαι για δύο καθηγητές της τότε ΑΣΟΕΕ. Το να δουλεύω οκτώ ώρες μπροστά σε μια οθόνη υπολογιστή με κούραζε κι έτσι ξεκίνησα μαθήματα σχεδίου στο φροντιστήριο του Νίκου Στέφου. Την πρώτη μέρα που πήγα είπα στους βοηθούς πως δε σκόπευα να δώσω εξετάσεις για την ΑΣΚΤ και πως απλά ήθελα να μάθω σχέδιο για χόμπυ. Όταν έληξε η σύμβαση της εργασίας μου δεν έψαξα για άλλη δουλειά και άρχισα να πηγαίνω στο φροντιστήριο 9 με 6 καθημερινά. Ο Στέφος έδινε κλειδί του φροντιστηρίου σε όποιον υποψήφιο φοιτητή ήθελε να έρχεται αργά το βράδυ ή νωρίς το πρωί ή τις Κυριακές – υπήρχε μία ελευθερία που μέχρι τότε δεν είχα ξανασυναντήσει.

Ερχόμενοι στο παρόν, αυτή την περίοδο πρόκειται να παρουσιάσετε την νέα σας ατομική έκθεση στη γκαλερί Σκουφά. Μιλήστε μας για αυτό το νέο εγχείρημα.

Στη γκαλερί Σκουφά θα παρουσιάσω έργα των τελευταίων έξι ετών. Τα έργα χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες: εσωτερικά σπιτιών, νυχτερινά αστικά τοπία, συνθέσεις και φιγούρες. Τα νυχτερινά τοπία είναι ένα θέμα που με απασχόλησε πριν από έναν χρόνο για πρώτη φορά και θεωρώ πως θα τα συνεχίσω για αρκετό καιρό. Τα εσωτερικά και οι συνθέσεις είναι δύο θέματα που έρχονται συχνά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός μου. Τέλος, στις φιγούρες επιστρέφω μετά από εικοσιπέντε χρόνια.

Παρατηρώντας τα έργα σας, ήθελα να σας ρωτήσω τι ρόλο παίζει για εσάς το αστικό τοπίο, η πόλη στη ζωγραφική που κάνετε.

Όπως ανέφερα και πριν, το νυχτερινό αστικό τοπίο με ενδιαφέρει πολύ. Η Αθήνα, παρόλη την ασχήμια της, είναι η πόλη όπου έχω γεννηθεί και ζήσει. Κάνοντας βόλτες στην πόλη, πάντα μου άρεσε να κοιτάζω μέσα από ανοιχτά παράθυρα και να παρατηρώ τα έπιπλα και τη διακόσμηση των σπιτιών. Ειδικά όταν πέφτει ο ήλιος, το θέαμα γίνεται ιδιαίτερα γοητευτικό, γιατί η νύχτα κρύβει την ασχήμια της μέρας και αφήνει για λίγο, στο σούρουπο, να φανούν τα χαμένα χρώματα, όσα σβήνει το έντονο φως το ελληνικό. Πριν από έναν χρόνο, σε μία επίσκεψη στο πατρικό μου, τράβηξα μια φωτογραφία ακριβώς την ώρα που δύει ο ήλιος. Σε κάποια φάση ζωγραφικής απραγίας, άρχισα να ζωγραφίζω ένα έργο βασιζόμενη στην φωτογραφία αυτή και το βρήκα πολύ ενδιαφέρον. Νομίζω πως μεγάλο ρόλο έπαιξε και το ότι η θέα αυτή ήταν η ίδια ακριβώς από το παιδικό μου δωμάτιο.

Άλλο ένα στοιχεία που πρόσεξα στο βιογραφικό σας είναι ότι έχετε διδαχτεί, μεταξύ άλλων, την τέχνη της αγιογραφίας. Πώς πιστεύετε ότι αυτό έχει επιδράσει στο έργο σας;

Η αγιογραφία είναι το κατ ’επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα που διάλεξα στα χρόνια της ΑΣΚΤ και παρακολούθησα για τρία χρόνια. Μέσω της αγιογραφίας έμαθα να χρησιμοποιώ την ωμή όμπρα, ένα πολύ χρήσιμο χρώμα. Η αγιογραφία με έμαθε ακόμα, πως άλλο πράγμα είναι το θέμα ενός έργου και άλλο οι ζωγραφικές του ποιότητες, καθώς επίσης και να εκτιμώ το πως με (φαινομενικά) απλά μέσα δημιουργούνται έργα μεγάλης ποιότητας.

Πρίν από λίγα χρόνια, παρουσιάσατε στην Πινακοθήκη Γκίκα μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση με ζωγραφική εμπνευσμένη από τους εσωτερικούς χώρους σπιτιών όπου κατοίκησαν μεγάλοι δημιουργοί της χώρας μας, όπως είναι ο Παναγιώτης Τέτσης και ο Γιώργος Σεφέρη (“Δωμάτια της μνήμης” - Μουσείο Μπενάκη 2022)  Ποια η σχέση ζωγραφικής και φωτογραφίας όσον αφορά στην αποτύπωση ενός εσωτερικού χώρου; Σχετίζονται ή διαφέρουν;

Πιστεύω πως η ζωγραφική και η φωτογραφία αλληλοσυμπληρώνονται όσον αφορά στην αποτύπωση ενός εσωτερικού χώρου. Στο διάστημα που ζωγράφιζα στο σπίτι του Σεφέρη, αρκετοί φωτογράφοι το επισκέφθηκαν, είτε για να το φωτογραφίσουν από προσωπικό ενδιαφέρον είτε για να εμπλουτίσουν ένα δημοσιογραφικό κείμενο. Σίγουρα και εγώ αλλά και οι φωτογράφοι είχαμε ως σκοπό την αποτύπωση του σπιτιού, όμως το πώς αποφάσισε να συνθέσει ο καθένας το «κάδρο» του ή το πού αποφάσισε να εστιάσει ήταν διαφορετικό. Είναι πάντα ενδιαφέρον να παρατηρεί κανείς το προσωπικό στοιχείο που παρεμβαίνει στη δημιουργία ενός έργου, ανεξάρτητα από το αν είναι φωτογραφικό ή ζωγραφικό.

Στις μεγάλες ελληνικές πόλεις, ιδίως στην Αθήνα, συναντάμε πλέον σημαντικό αριθμό χώρων Τέχνης – Γκαλερί, όσο και σχολών που διδάσκουν σχέδιο, χρώμα, ζωγραφική. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πιστεύετε ότι υπάρχει κοινό για τις εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα;

Η δημιουργία κοινού για τις εικαστικές τέχνες πάσχει στη χώρα μας. Η παιδεία είναι τραγικά ελλιπής, τα παιδιά τελειώνουν το σχολείο και δεν ξέρουν να ξεχωρίσουν έναν Κούρο από ένα ελληνιστικό άγαλμα. Η ελάχιστη αναφορά σε θέματα ιστορίας της τέχνης γίνεται συνοπτικά στο τέλος των βιβλίων της Ιστορίας και είναι πάντα εκτός ύλης. Παρ ’όλο που τα παιδιά διδάσκονται κατ’ επανάληψη τις διάφορες ιστορικές περιόδους, δεν φαίνεται να περισσεύει ούτε στο ελάχιστο χρόνος για την εκμάθηση της ιστορίας της τέχνης.

Ντρέπομαι να ζω σε μία χώρα όπου δημιουργήθηκαν αριστουργήματα τα οποία επηρέασαν την ευρωπαϊκή τέχνη για αιώνες και τώρα υπάρχει τέτοια έλλειψη καλλιέργειας και αισθητικής. Επίσης, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, η Ελλάδα δε διαθέτει συλλογή ζωγραφικών έργων διεθνούς επιπέδου. Όσοι έχουν ενδιαφέρον για τα εικαστικά, το έχουν καταφέρει με προσωπικό κόπο. Σίγουρα η ύπαρξη πολλών αιθουσών τέχνης είναι ένα θετικό στοιχείο, αν και δεν υπάρχει πάντα η απαραίτητη σοβαρότητα

Και για το τέλος, πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας ως ζωγράφο - δημιουργό τα επόμενα χρόνια;

Δεν κάνω ποτέ σχέδια για το μακρινό μέλλον, ειδικά μετά την πανδημία. Το μόνο που έχω σαν σχέδιο στο μυαλό μου είναι να μπορέσω να ζωγραφίσω κάποια μεγάλου μεγέθους έργα – ήδη έχω ένα στο μυαλό μου και προσπαθώ να λύσω τα συνθετικά του προβλήματα.