Ο Μιχάλης Καλκάνης μιλά στο deBóp με αφορμή την άφιξη των Seeds στη Μικρή Επίδαυρο

Ο Μιχάλης Καλκάνης είναι ένας καλλιτέχνης με μουσικές αποσκευές, αφού προέρχεται από καλλιτεχνική οικογένεια (σ.σ. ο πατέρας του ήταν πιανίστας κι ο παππούς του έπαιζε επαγγελματικά σαξόφωνο και κλαρινέτο στο σχήμα του Χιώτη). Επομένως ήταν αναμενόμενο να ασχοληθεί κι εκείνος με την μουσική. Επέλεξε το κοντραμπάσο κινούμενος σε τζαζ μονοπάτια, χωρίς ωστόσο όμως να μένει στάσιμος. Με σπουδές τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αγγλία, κατέληξε για μια διετία στη Γενεύη. Κι ίσως όλα αυτά να μοιάζουν ετερόκλητα στοιχεία όμως εκείνος καταφέρνει να τα παντρεύει μέσα από τις μελωδίες του. Αυτή την περίοδο ετοιμάζεται για μια μουσική παράσταση μαζί με τον αδερφό του Χρήστο (σ.σ. τα δύο αδέρφια έχουν δημιουργήσει το μουσικό ντουέτο Seeds) η οποία θα παρουσιαστεί στο θέατρο της Μικρής Επιδαύρου για μία μοναδική παράσταση, για την οποία και μας μίλησε.

 

Η μουσική σας συνομιλεί με την αφήγηση και το παραδοσιακό τραγούδι. Πώς επιτυγχάνετε αυτό το πάντρεμα λόγου και μουσικής;

Αυτό το πάντρεμα ξεκινάει πρώτα από όλα από μια δική μας ανάγκη. Έχουμε ανάγκη να γνωρίσουμε και να συνομιλήσουμε με καλλιτέχνες της γενιάς μας τους οποίους θαυμάζουμε. Και όχι μόνο μουσικούς. Δεν μας αρέσει που στις μέρες μας συνήθως οι παρέες είναι ηθοποιών, μουσικών, χορευτών κλπ. Ή ακόμη και στους ίδιους τους μουσικούς οι παρέες θα είναι είτε με κλασικούς μουσικούς ή τζαζίστες είτε χιπχοπάδες κλπ. Προτιμάμε τις μεικτές παρέες (γέλια). Από εκεί και πέρα, νομίζω βοηθάει πολύ το ότι η μουσική μας αφήνει χώρο για τέτοιου είδους συνομιλίες. Έχει μια ατμόσφαιρα ταξιδιάρικη η οποία άλλες φορές θυμίζει κινηματογραφική μουσική και άλλες φορές σου βγάζει περισσότερο Ελλάδα και Βαλκάνια, κάτι που μας βοηθάει πολύ να συνομιλήσουμε με άλλες τέχνες όπως την τέχνη του χορού στο παρελθόν ή τώρα την αφήγηση και το παραδοσιακό τραγούδι.

Πώς επιλέξατε τα παραδοσιακά τραγούδια που ενσωματώνετε στην παράσταση; Υπήρχε κάποιο ιδιαίτερο κριτήριο, πέρα από τη συναισθηματική σύνδεση;

Δεν ήταν καθόλου εύκολη η επιλογή, και αυτό γιατί τα περισσότερα παραδοσιακά τραγούδια μιλάνε για την ξενιτιά και τον έρωτα. Υπάρχουν βέβαια και πολλά παραδοσιακά που μιλάνε για τη φύση και τη μνήμη, αλλά συχνά με έναν τρόπο περιγραφικό ή φολκλόρ. Τα κείμενα μας έχουν να κάνουν με τη φύση και τη μνήμη / ρίζες αλλά σε σχέση με τον σύγχρονο άνθρωπο, οπότε αναζητήσαμε τραγούδια με στίχο βαθύτερο, πιο υπαρξιακό. Και φυσικά εκτός από τον στίχο έπρεπε να μας αρέσει και η μουσική. Ψάξαμε αρκετά λοιπόν, μας βοήθησε πολύ και η Alcmini σε αυτό και στο τέλος τα καταφέραμε! Δεν θα κάνω spoiler φυσικά, αλλά μεταξύ άλλων θα ακούσετε κάτι από Θράκη, από την Κρήτη και από τον Ν. Κυπουργό.

 

Στην εποχή της τεχνολογικής ταχύτητας και αποσύνδεσης από τη φύση, πιστεύετε ότι η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως «υπενθύμιση» ή ακόμη και ως πράξη αντίστασης;

Ναι, το πιστεύω. Και αυτό γιατί στην τέχνη συμβαίνει με πολύ ωραίο τρόπο ένα μαγικό, όπου κάτι ξεκινάει από την προσωπική ανάγκη ενός ανθρώπου ή μιας ομάδας, και στη συνέχεια αυτό ανοίγει και αφορά πολύ περισσότερους. Τους τελευταίους μήνες, μέσα από τη δουλειά μας πάνω σε όλο αυτό, «σκαλίσαμε» το μέσα μας, «καθαρίσαμε» σκέψεις μας, ή μάλλον νομίζαμε ότι καθαρίσαμε, γιατί κάθε φορά που νομίζαμε ότι κάναμε ένα βήμα, βλέπαμε μετά να ανοίγουν νέα ερωτηματικά και αβεβαιότητες (γέλια). Όμως όλη αυτή η διαδικασία, αν και δύσκολη είχε κάτι θεραπευτικό για εμάς και είμαι πολύ χαρούμενος που διαβάζοντας κάποια από τα κείμενα μας σε φίλους, μη καλλιτέχνες, ένιωσα ότι τους ακούμπησαν το ίδιο δυνατά όσο εμάς.

 

Η φύση και η μνήμη αποτελούν βασικούς πυλώνες της παράστασης. Τι είναι αυτό που σας συγκινεί περισσότερο σε αυτές τις δύο έννοιες;

Εγώ και ο αδερφός μου Χρήστος μεγαλώσαμε στην Καλλιτεχνούπολη. Στους πρόποδες της Πεντέλης που τότε ήταν γεμάτη με νερά και πεύκα. Αυτός ο τόπος σήμερα αλλάζει, όπως και ο τρόπος με τον οποίο ο σύγχρονος άνθρωπος σχετίζεται με τη φύση. Η φύση είναι έμπνευση για εμάς, είναι η μητέρα που μας προσφέρει απλόχερα την αγκαλιά της και μας είναι δύσκολο να καταλάβουμε πως ο άνθρωπος της γυρνάει την πλάτη σήμερα με τέτοια ευκολία. Η μνήμη και οι ρίζες για εμάς είναι οι αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας, είναι το χωριό, είναι η Ανατολή, είναι η παραδοσιακή μουσική και πάντα μας κάνει εντύπωση πως όλα αυτά μιλούν μέσα μας και μας δονούν. Την ίδια στιγμή όμως δεν είμαστε άνθρωποι που επιζητούν την επιστροφή στο παρελθόν, ούτε μας αρέσει μόνο να αναπολούμε, το φως και το μπροστά γυρεύουμε. Πώς μπορείς να διακρίνεις τα καλά στοιχεία από το χθες, να πετάξεις τα αρνητικά και να τα κρατήσεις ζωντανά σε ένα σήμερα που αλλάζει με φρενήρεις ρυθμούς;

Δεν έχουμε σίγουρα τις απαντήσεις, αλλά σε αυτή την παράσταση επιλέγουμε να μιλήσουμε για όλα αυτά με τη δική μας ήσυχη φωνή και όχι με κούνημα δαχτύλου. Να μοιραστούμε μαζί σας ιστορίες, αναμνήσεις και σκέψεις πάνω από όλα για τον σύγχρονο άνθρωπο μέσα από το πρίσμα της σχέσης του με τη φύση και τη μνήμη.

 

Ο τίτλος Seeds σηματοδοτεί την άμεση σχέση με τη φύση, τη γη. Πώς προέκυψε το όνομα του project αυτού; Έχει σχέση με τη θεματική της παράστασης;

Η ιδέα για το όνομα του σχήματος «Seeds» ανήκει στον αδερφό μου Χρήστο, αν θυμάμαι καλά. Η αλήθεια είναι ότι πολύ συχνά μας δυσκολεύει η επιλογή των τίτλων για τα κομμάτια μας, δεν είναι σίγουρα το δυνατό μας χαρτί… οπότε φαντάζεστε πόσο μας δυσκόλεψε η επιλογή του ονόματος για το σχήμα (γέλια). Αυτή η ίδια η δυσκολία είναι όμως που την ίδια στιγμή σε οδηγεί να ψάξεις μέσα σου, τι είναι αυτό που τελικά μετράει για σένα αληθινά και σε επηρεάζει βαθιά πρώτα ως άνθρωπο και μετά ως καλλιτέχνη. Έτσι, αν και σε διαφορετικούς χρόνους, νομίζω αυτή η ίδια διαδικασία ενδοσκόπησης και αναζήτησης είναι που μας οδήγησε στο να επιλέξουμε κάτι σχετικό με τη φύση ως όνομα για το σχήμα αλλά και και στην επιλογή της θεματικής μας για την παράσταση.

Πώς προέκυψε η συνεργασία με την Alcmini και το Μιχάλη Βαλάσογλου;

Νομίζω το πρώτο και βασικό κριτήριο με το οποίο ξεχωρίζω τους καλλιτέχνες γύρω μου είναι η αισθητική. Και ο Μιχάλης και η Alcmini έχουν πολύ ωραία αισθητική και αυτό είναι κάτι απαραίτητο για την κάπως εύθραυστη μουσική μας.

Αυτό που ξεχώρισα από την πρώτη φορά που άκουσα την Alcmini είναι ότι την ίδια στιγμή που ακούς με καθαρότητα τα παραδοσιακά «γυρίσματα», η ερμηνεία της σου βγάζει και μια δωρικότητα. Είναι πολύ λεπτή αυτή η ισορροπία. Δεν έχω βρει ακόμη πώς το κάνει (γέλια). Τον Μιχάλη Βαλάσογλου τον παρακολουθήσαμε φέτος ως πρωταγωνιστή στη παράσταση «Φάουστ» στο Εθνικό Θέατρο. Μας θυμάμαι με τον Χρήστο, μετά την παράσταση να σχολιάζουμε έξω από το θέατρο και να λέμε τι ωραίο αλλά και δύσκολο είναι το επάγγελμα του ηθοποιού, αφού πρέπει για να πετύχεις κάτι ξεχωριστό, να καταφέρεις να δώσεις τα πάντα σου, φωνή, λόγο, σώμα, ψυχή.. όλο σου το είναι.

Να πούμε εδώ ότι στην ομάδα μας είναι ακόμη η ξεχωριστή σκηνοθέτρια Amalia Bennett, γνωστή εκτός των άλλων για την επιτυχημένη παράσταση «Τα φώτα της πόλης», η οποία μας βοήθησε πολύ στο να αποκτήσει όλο αυτό μία συνοχή και ροή. Αλλά και ο Κωστής Μουσικός στον σχεδιασμό και την εκτέλεση του φωτισμού και ο Νίκος Κόλλιας στην ηχοληψία, και η Άρτεμις Λαμπίρη στην εκτέλεση παραγωγής.

Είμαστε πολύ χαρούμενοι που όλοι τους από την πρώτη στιγμή αγκάλιασαν την τολμηρή πρόταση μας και μπήκαν σε όλο αυτό με όρεξη και ιδέες! 

 

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας μετά την παράσταση στη Μικρή Επίδαυρο;

Διακοπές..! (γέλια) Και μετά να ολοκληρώσουμε τον δίσκο μας που είναι σε τελικό στάδιο και ανυπομονούμε να τον μοιραστούμε μαζί σας! Ευχαριστούμε πολύ για τις ωραίες ερωτήσεις.

 

 

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση θα βρείτε εδώ.