Ο Θείος Άρης επιβεβαιώνει ότι η "Bugonia" και ο Λάνθιμος είναι εξωγήινοι

Με τον Λάνθιμο τα πάω καλά από παλιά. Μου αρέσει το σύμπαν του. Οι ιδέες του, οι εμμονές του, οι κάμερές του. Παρακολούθησα λοιπόν και τη “Bugonia”, μια μίξη σκοτεινής σάτιρας επιστημονικής φαντασίας και ψυχολογικού θρίλερ, που καταφέρνει όλα αυτά να τα ισορροπεί χωρίς να ξέρεις μέχρι το τέλος τι διάολο θα συμβεί.

Ήμουν σχεδόν βέβαιος ότι η ταινία θα ήταν καλή, καθώς τσεκάρω πάντα την κακοπροαίρετη κριτική συγκεκριμένου αρθρογράφου που ίσως του έχει πάρει…δανεικά ο Λάνθιμος και δεν του τα γύρισε.

Βασισμένη στην κορεατική cult ταινία “Save the Green Planet” του 2003, το νέο έργο του Λάνθιμου εξερευνά το εύθραυστο όριο ανάμεσα στην παράνοια και την αλήθεια, την εμμονή των συνωμοσιολογιών ενώ επίσης αγγίζει θέματα πίστης, εξουσίας και βέβαια, προσεγγίζει διαφορετικές πλευρές της ανθρώπινης φύσης.

Είναι καταπληκτικό ότι μπορεί να πραγματεύεται ταυτόχρονα τόσα ζητήματα. Το οιδιπόδειο, τη φιλία, τους κρετίνους flatearthers, την επαρχιακή Αμερική, την παιδική κακοποίηση, τον φόνο, ακόμα και το εργασιακό ωράριο.

Το σενάριο του Will Tracy τα έχει όλα, ενώ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους κλασικά η Emma Stone, ο Jesse Plemons, ο Aidan Delbis και δευτερευόντως η Alicia Silverstone και ο θεούλης Σταύρος Χαλκιάς.

Η ιστορία ξεκινά με την απαγωγή της Michelle Fuller, ισχυρής CEO μεγάλης φαρμακευτικής εταιρείας, από δύο άνδρες που πιστεύουν ότι εκείνη είναι εξωγήινο ον που σχεδιάζει την καταστροφή της ανθρωπότητας. Οι Teddy και Don, δύο χαρακτήρες βυθισμένοι σε θεωρίες συνωμοσίας, τη φυλακίζουν σε ένα υπόγειο καταφύγιο όπου προσπαθούν να αποκαλύψουν την «αληθινή» της φύση.

Καθώς η ιστορία εξελίσσεται, η Michelle δεν διαψεύδει απλώς τις υποψίες τους. Tις επιβεβαιώνει. Ομολογεί ότι ανήκει σε έναν ανώτερο εξωγήινο πολιτισμό που παρακολουθεί και καθοδηγεί την ανθρωπότητα εδώ και χιλιετίες. Ο ισχυρισμός αυτός μετατρέπει την κατάσταση από παράλογη απαγωγή σε υπαρξιακό τρόμο.

Να κάνω spoiler; Δεν θα κάνω. Μια σειρά ανατροπών έρχεται ως λύση του έργου. Οι διάλογοι μεταξύ της Michelle και του Teddy έχουν στοιχεία θρίλερ, αλλά εδώ μπαίνει το λανθιμικό σύμπαν και ξέρεις καλά ότι όλα όσα είναι να πάνε στραβά, θα πάνε. Οπότε το απολαμβάνεις ξέροντας-γνωρίζοντας ότι παρακολουθείς κινηματογράφο!

Δεν ξέρω αν είναι ιδέα μου αλλά «είδα» μικρές-μικρές αναφορές σε πασίγνωστα κινηματογραφικά έργα. Από τους “Blues Brothers” και το “Reservoir Dogs” μέχρι τον «Μελισσοκόμο» και το “Star Wars”.

O Λάνθιμος φτάνει τη Emma Stone και τον Jesse Plemons σε άλλα επίπεδα. Λιγδιασμένος ο ένας με τη σιγουριά του ηλίθιου στο ύφος, πείθεται ακόμα και ότι το ψυκτικό υγρό είναι η θεραπεία για τη μητέρα του. Κουρεμένη σαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης η άλλη, παίζει δεμένη μόνο με τις εκφράσεις του προσώπου. Μαζί τους ο αυτιστικός Aidan Delbis που ο ίδιος ζητά να τον αποκαλούν έτσι και όχι «νευροδιαφορετικό» (Θεέ μου όλα να τα καλύψουμε αλλάζοντάς τους όνομα), στον πιο ανθρώπινο ρόλο του έργου.

Το “Bugonia” λειτουργεί ταυτόχρονα ως σατιρικό σχόλιο αλλά και ως υπαρξιακή τραγωδία. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε ότι και η ίδια η ζωή είναι ένα σατιρικό σχόλιο πάνω σε μια υπαρξιακή τραγωδία περίπου 80 χρόνων για τον καθένα μας. Τέλος πάντων…

Το “Bugonia” μελετά την ευκολία με την οποία οι άνθρωποι υιοθετούν ή απορρίπτουν την αλήθεια και το μέχρι πού μπορεί να φτάσει τον άνθρωπο η τοξικότητα της παράνοιας και της εμμονής. Πραγματεύεται, όμως πάνω απ’ όλα την πιθανότητα (ή βεβαιότητα) ότι η ανθρωπότητα αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για τον πλανήτη μας.

Όλα αυτά σε μια εποχή που οι ηγέτες μας παίζουν πόλεμο. Σε μια εποχή που η Γη βογκάει και συνεχίζουμε να σκοτώνουμε παιδιά και να αγοράζουμε όπλα.

Το σοκαριστικό φινάλε έχει ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως: κάποιοι το βλέπουν ως απαισιόδοξο όραμα ολοκληρωτικής εξάλειψης, ενώ ο ίδιος ο Λάνθιμος το έχει περιγράψει ως «κάπως ελπιδοφόρο» όχι για τους ανθρώπους, αλλά για τον κόσμο που θα μείνει πίσω.

Στυλιστικά, η ταινία ενσωματώνει το χαρακτηριστικό ύφος του Λάνθιμου: Λιγότερα παραβολικά πλάνα, ένα σύμπαν με ελάχιστους ηθοποιούς, σκληρό χιούμορ, ακροβασία ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το αλλόκοτο.  

Σε ένα κόσμο που διολισθαίνει πετώντας στο βόθρο τα κλειδιά της λογικής και της επιστήμης, σε ένα κόσμο που καταναλώνει αδιάκοπα, που λαμβάνει υπόψη του τη γνώμη του καθενός στα social media, η “Bugonia” βλέπει μπροστά όταν όλα θα έχουν τελειώσει και ίσως κάτι ξεκινήσει από την καταστροφή.

Σας έκανα την καρδιά περιβόλι, το ξέρω. Ας μας ταρακουνήσει έστω το σινεμά αφού ελάχιστα πράγματα πλέον μας τσιγκλάνε πραγματικά για όσα συμβαίνουν γύρω μας.

Η ταινία τελειώνει με το προφητικό/θλιβερό/νοσταλγικό (διαλέξτε ό,τι προτιμάτε) αλλά καταπληκτικό για την περίσταση “Where All the Flowers Gone” με τη φωνή της Marlene Dietrich. Η ιδανική υπόκρουση για τις σκηνές της σκληρής βόλτας στον πλανήτη που προβάλλονται. Αλήθεια μπορεί να σπάσει ο φαύλος κύκλος στον οποίο έχει μπει η ανθρωπότητα;

Προσοχή, η ταινία δεν είναι για ηλίθιους.