Marina Abramovic & Sara Lucas: Είδαμε τις δύο εμβληματικές εκθέσεις στο Λονδίνο

Αν σκοπεύετε να επισκεφτείτε στις γιορτές το στολισμένο Λονδίνο επιβάλλεται να προγραμματίσετε δύο επισκέψεις: στην Royal Academy για την αναδρομική έκθεση του συνόλου των δημιουργιών της Marina Abramovic και στην Tate για μια θεώρηση της δουλειάς του "κακού κοριτσιού" της τέχνης Sarah Lucas. Αμφότερες αποτελούν για τους φιλότεχνους και από μόνες τους λόγο επίσκεψης στη βρετανική πρωτεύουσα.  

 

Γεννημένη στο Βελιγράδι το 1946, η Αμπράμοβιτς σπούδασε ζωγραφική στη γενέτειρά της και το Ζάγκρεμπ (1965-1972). Έκτοτε ασχολήθηκε με τις πιο ριζοσπαστικές καλλιτεχνικές ιδέες της εποχής, εκφράζοντας έντονα την πολιτική της θέση και επεκτείνοντας την τέχνη της πέρα από τα παραδοσιακά μέσα. Από τη δεκαετία του 1970 δημιούργησε έργα νέου είδους, που ταυτίστηκαν με τον μετέπειτα όρο performance.

Μέσα από τις παραστάσεις της, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν δράσεις μεγάλων χρονικών περιόδων, η Αμπράμοβιτς δοκιμάζει τα όρια της δικής της σωματικής και ψυχικής αντοχής, ενώ παράλληλα επεκτείνει την πρακτική της για τη δημιουργία συλλογικών εμπειριών που φέρουν τον καλλιτέχνη πολύ κοντά με το κοινό του. Πρωτοπόρα στην αξιοποίηση της ζωντανής παρουσίας στην τέχνη έχει εξερευνήσει τους ποικίλους συσχετισμούς που μπορεί να καταλάβει το σώμα: ως φυσική και ενεργειακή παρουσία, ως ατομική ύπαρξη, αλλά και σε συσχετισμό με άλλα σώματα. Ακολούθως διεύρυνε το περιεχόμενο του όρου παράσταση, με τη χρήση αποκλειστικά αντικειμένων χωρίς την όποια παρουσία καλλιτέχνη. Σε αυτήν την πολυεπίπεδη οπτική εντάσσεται η ενασχόλησή της με τη φωτογραφία, το βίντεο, την εγκατάσταση και τη γλυπτική.

 

 

Η μεγάλη έκθεση στη Royal Academy του Λονδίνου -η μεγαλύτερη με τα έργα της Αμπράμοβιτς μέχρι σήμερα- παρουσιάζει τις δουλειές της από όλη την πορεία της. Για την παρουσίασή της καλλιτέχνες εκπαιδεύτηκαν από την ίδια την Αμπράμοβιτς, προετοιμάζοντάς τους διανοητικά και σωματικά προκειμένου να επαναλάβουν δια ζώσης μερικά από τα πιο εμβληματικά έργα της. Από τη δεκαετία του 90 η Aμπράμοβιτς επιδιώκει τακτικά την επανάληψη προηγούμενων έργων -τόσο της ίδιας όσο και άλλων καλλιτεχνών-, καθώς πρόθεσή της είναι να δημιουργήσει μια νέα μορφή τεκμηρίωσης, οδηγώντας ένα μεταγενέστερο κοινό να βιώσει μια παρελθούσα παράσταση-εμπειρία, η οποία, ωστόσο, εξακολουθεί να προκαλεί διαχρονικά συναισθήματα.

*Royal Academy, Λονδίνο (η έκθεση ολοκληρώνεται την 1/1/2024)  https://www.royalacademy.org.uk/exhibition/marina-abramovic 

             ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Η Σάρα Λούκας, το κακό κορίτσι της βρετανικής τέχνης, με τη δουλειά της να έχει χαρακτηριστεί από σοκαριστική ως ασεβής, γεννήθηκε το 1962. Μεγάλωσε σε πάμφτωχες συνθήκες, μη έχοντας φιλοδοξίες. Έχοντας παρατήσει το σχολείο και μένοντας έγκυος στα 17 αποφάσισε να διαβεί με ωτοστόπ την Ευρώπη, αναζητώντας ένα νόημα για την ζωή της.

Ανήκει στη γενιά των νέων Βρετανών καλλιτεχνών που ήρθαν στο καλλιτεχνικό προσκήνιο μετά το 1988 (Νέα Βρετανική Τέχνη). Στα έργα της χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο οπτικά λογοπαίγνια και ακραίο χιούμορ, ενσωματώνοντας φωτογραφίες, γλυπτική, κολάζ και αντικείμενα από τα σκουπίδια. Συχνά τοποθετεί έπιπλα ως υποκατάστατα μελών του ανθρώπινου σώματος.

Κατά τη διάρκεια της πορείας της η Λούκας οικειοποιήθηκε καθημερινά υλικά (λόγου χάρη φρεσκοτηγανισμένα αυγά) για να δημιουργήσει χιουμοριστικά έργα με επίκεντρο τη σεξουαλική επαφή, τον θάνατο, τα φύλα. Είναι επίσης γνωστή ως «Καλλιτέχνης του Υποκειμένου», λόγω της σειράς σαρκαστικών αυτοπροσωπογραφιών που φιλοτέχνησε. Με το επικριτικό της χιούμορ επιδιώκει να αμφισβητήσει τις όποιες συμβάσεις, τονίζοντας τον παραλογισμό της καθημερινότητας. Έμφαση δίνει και στον μισογυνισμό της σύγχρονης εποχής, χωρίς, ωστόσο, η τέχνη της να θεωρείται φεμινιστική. Μέσα από αναγνωρίσιμες μορφές ή ακόμα και μυθοποιημένες φαντασιώσεις περισσότερο λαχταρά την προσωπική ευτυχία.

Στην έκθεση που φιλοξενείται αυτήν την περίοδο στην Tate Britain παρουσιάζεται η ποικιλόμορφη πρακτική της στη γλυπτική, την εγκατάσταση και τη φωτογραφία, αφηγημένη με τη φωνή της και κοιτάζοντας πολύ πέρα από τον κόσμο της Νέας Βρετανικής Τέχνης της δεκαετίας του 90 ή ακόμα και της σημερινής. Σπάζοντας τα όρια, με όπλα το χιούμορ και την τόλμη, η  Λούκας επιδιώκει να παρουσιάσει και να ερμηνεύσει όλο το φάσμα της ανθρώπινης υπόστασης.

Tate Britain, Λονδίνο (η έκθεση ολοκληρώνεται στις 14/01/24) https://www.tate.org.uk/whats-on/tate-britain/sarah-lucas

* φωτογραφίες : Νίκος Ρουμπής