Είδαμε: "Οιδίπους, η ιστορία μιας μεταμόρφωσης", σε σκηνοθεσία Γ. Χουβαρδά // Eμπνευσμένη & ενδιαφέρουσα σύλληψη, μια σπουδαία δουλειά

Οιδίπους, ο πιο τραγικός από τους ήρωες του αρχαίου δράματος, σύμβολο της ολέθριας μοίρας και του κακού ριζικού. Οι δύο τραγωδίες Οιδίπους Τύραννος και Οιδίπους επί Κολωνώ -η τελευταία δημιουργία του Σοφοκλή-, που τον χρίζουν πρωταγωνιστή, δεν ανήκουν καν στην ίδια τριλογία (η πρώτη συντάχθηκε το 428 π.Χ., ενώ η δεύτερη το 401 π.Χ). Επιπλέον, είναι γραμμένες σε διαφορετική συγκυρία για τον δημιουργό. Βασισμένες στον θηβαϊκό κύκλο υποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να υπερβεί το πεπρωμένο του, ωστόσο, θίγουν και άλλα ζητήματα, όπως την αυτογνωσία και την πορεία προς αυτή, την τύφλωση (κυριολεκτική και μεταφορική).

Ο Γιάννης Χουβαρδάς διασκευάζοντας τις δύο τραγωδίες παρουσίασε μια ενιαία παράσταση σε δική του μετάφραση και σκηνοθεσία. Με αφετηρία τον Οιδίποδα επι Κολωνώ αφηγήθηκε με flash-back τεχνική τις περιπέτειες του ήρωα, πετυχαίνοντας σε μεγάλο βαθμό, παρά την εμπλοκή δύο έργων, να δημιουργήσει την αίσθηση ενιαίας αφήγησης. Σημειώνεται ότι δεν πρόκειται για μια διαφορετική από τη γνωστή υπόθεση και εξέλιξή της προσέγγιση, αλλά για μια έτερη τοποθέτηση στη ροή των κομματιών που τη συνθέτουν. Τα σημαίνοντα περιστατικά (άγνοιας, υποψίας, ταύτισης, αυτοτιμωρίας), καθώς και τα τραγικά επακόλουθά τους, θα εξελιχθούν στο σύνολό τους μπροστά μας. Παρόντα και όλα τα πρόσωπα του μύθου. Με άλλα λόγια, φεύγει κανείς με την ικανοποίηση ότι παρακολούθησε την ιστορία του Σοφοκλή. Η σκηνοθεσία επικεντρώνεται στην αντίστροφη πορεία: ξεκινώντας από το σκοτάδι, τη στιγμή που ο Οιδίποδας αυτοτυφλωμένος οδεύει προς τον Άδη, κινούμαστε προς τα πίσω, όταν ο ήρωας αρχίζει το ταξίδι του προς την αυτογνωσία. Κατά την πορεία αυτή οι ερμηνευτές μεταβαίνουν από τον έναν ρόλο στον άλλο (π.χ. Αντιγόνη -Τειρεσίας, Ιοκάστη-Θησέας). Απαιτείται συγκέντρωση για να μη χαθεί κανείς -έστω και πρόσκαιρα- με τα δίπολα, αν και ο γνώστης των δύο κειμένων αναγνωρίζει τα διαφορετικά έργα και τους πρωταγωνιστές τους. Σε πρακτικό επίπεδο θα βοηθούσε η αναγραφή του ομιλούντος -πέρα από τα λόγια του- στην οθόνη των τίτλων. Βέβαια, οι διπλοί ρόλοι και το ταχύ πέρασμα από τον έναν στον άλλο, ακόμα και αν έχουμε μετάβαση από γυναικείο σε αντρικό χαρακτήρα και αντιστρόφως, έχουν τον πιθανό συμβολισμό τους, τη δήλωση της ρευστότητας των πάντων, των προσώπων, των καταστάσεων, καθώς η μοίρα δεν υπολογίζει φύλα και αξιώματα (“κανέναν θνητό ανεξαιρέτως, να μην τον λέμε ευτυχισμένο, πριν φτάσει στο τέλος της ζωής του, χωρίς να πάθει κανένα κακό” σημειώνει στο τελείωμα του Οιδίποδα Τυράννου -στ.1530- ο Σοφοκλής). Η παράσταση συνολικά εξελίσσεται σαν θρίλερ, σε ένα σκηνικό με διάσπαρτους τάφους, χώρος κατάληξης των ζώντων (σκηνικά Εύα Μανιδάκη). Η μουσική του Άγγελου Τριανταφύλλου συντείνει στην ατμόσφαιρα αυτή, έτσι όπως ακούγεται ζωντανά από ένα εκκλησιαστικό όργανο παραπλεύρως, μέσο που παραπέμπει απευθείας σε τελετουργία. Άνθρωποι προερχόμενοι από την ίδια οικογένεια εμφανίζονται για να αποτίσουν δώρα και προσφορές στον ετοιμοθάνατο γενάρχη. Εκείνος “θα ζωντανέψει” προσωρινά, για να θυμηθεί την ιστορία του και μέσω αυτής να κλείσει ανοιχτές και αναπάντητες εκκρεμότητες. Το οδυνηρό ταξίδι στο παρελθόν ξεκινά. Δεν μπορεί να αφήσει τα εγκόσμια βασανίζοντάς τον ένα μεγάλο «γιατί». Τώρα, σε μια ονειρική αναλαμπή, έχει μια ύστατη ευκαιρία για να καταλάβει, να μάθει για τα αλλοτινά αλλά παντοτινά δεινά. Πρόσωπα του παρελθόντος θα επανέλθουν και αυτά μαζί του (Ιοκάστη, γιοι και κόρες του, ο Τειρεσίας, ο λυτρωτής του Θησέας), για να αναμοχλεύσουν από κοινού το φοβερό παρελθόν, αναζητώντας το φως της αλήθειας και της εξήγησης. Το all cast των ηθοποιών χτίζει σταδιακά μια μεγαλειώδη πορεία της αναμέτρησης με το τότε. Ο Νίκος Καραθάνος με ασίγαστο πάθος στον ρόλο γίνεται ένας Οιδίποδας που προκαλεί τον έλεο και τον φόβο, αλλά κυρίως τη συμπάθειά μας. Αναζητά μάταια την ταυτότητά του, τον σκοπό της ύπαρξής του. Δεν είναι κακός, είναι κάποιος που δρα και εν τέλει ανοσιουργεί εν αγνοία. Όταν συνειδητοποιεί τα εγκλήματα και την πνευματική του τυφλότητα, γίνεται ο ίδιος δικαστής του εαυτού του, καταδικάζοντάς τον σε τύφλωση. Δεν μπορεί ούτε εκείνος να βλέπει τη μορφή του και τον επίγειο κόσμο που έδρασε. Αγωνιά και επιζητά τον Άδη, εκεί μόνο θα νιώσει κάποια λύτρωση, αλλά πασχίζει μέχρι την αναχώρησή του για εκεί να μάθει. Η σπουδαία Καρυοφύλλια Καραμπέτη υποδύεται τον Κρέοντα, έναν δυναμικό και καιροσκόπο εν δυνάμει ηγεμόνα, που εποφθαλμιά την εξουσία και σε κάθε στραβοπάτημα του Οιδίποδα καιροφυλαχτεί. Η Στεφανία Γουλιώτη είναι η αφοσιωμένη Ιοκάστη, θηλυκή και έντονα ερωτική ύπαρξη, που σταδιακά μεταμορφώνεται σε ένα ακόμα τραγικό θύμα της βαριάς κατάρας. Χάνει την αυτοκυριαρχία της, όταν αρχικά υποπτεύεται και εν τέλει συνειδητοποιεί την παρά φύση ταυτότητά της. Παράλληλα, γίνεται και ο Θησέας, ένας ήρωας που με την αποφασιστικότητά του θα προσφέρει τη μοναδική χαρά στον Οιδίποδα λίγο πριν το τέλος του. Ο Ορέστης Χαλκιάς, ένας ηθοποιός με συνεχή εξέλιξη, κινείται ικανοποιητικά μεταξύ Αντιγόνης και Τειρεσία. Ο Νίκος Χατζόπουλος, ως αρχαιοφύλακας, αφοσιώνεται στην αυστηρότητα του ρόλου του. Τέλος, ο Κωνσταντίνος Μπιμπής ως Πολυνείκης και η Πηνελόπη Τσιλίκα ως Ισμήνη, λάμπουν στους ρόλους τους συνδιαλεγόμενοι με τον Οιδίποδα.

Σύνολο: Πρωτότυπη προσέγγιση της ιστορίας του Οιδίποδα, με (ανα)σύνθεση των δύο τραγωδιών του Σοφοκλή. Γρήγοροι ρυθμοί, στιβαρές ερμηνείες συνθέτουν ένα ταξίδι αυτογνωσίας, όπου ανάμεσα στις απώλειες αναζητείται ένα φως, αυτό της γνώσης. 

Ταυτότητα παράστασης: εδώ

Πρόγραμμα περιοδείας & εισιτήρια: ΕΔΩ