Είδαμε: "Οι έμποροι της Βενετίας" σε σκηνοθεσία Τ. Γκραουζίνις // Χαμένοι κάπου στο Αιγάλεω

Ο Σαίξπηρ γράφει το κείμενο κάπου στην τριετία 1594 και 1597 για να εκδοθεί τελικά τρία χρόνια αργότερα με τον τίτλο Η κωμική ιστορία του εμπόρου της Βενετίας ή Ο Εβραίος της Βενετίας. Βασιζόμενος σε ποικίλες ιταλικές ιστορίες, καθώς και στο έργο του Κρίστοφερ Μάρλοου Ο Εβραίος της Μάλτας, Ο έμπορος της Βενετίας είναι ένα από τα δημοφιλέστερα και ίσως το πιο αντιπροσωπευτικό από εκείνα που κατά κύριο λόγο θίγουν κοινωνικές αξίες, καθώς πραγματεύονται τα θέματα της φιλίας, της δικαιοσύνης, της διεκδίκησης στον έρωτα. Βασικός ήρωας είναι ο Σάιλοκ, ένας πολύπαθος χαρακτήρας, που προκαλεί το μαρτύριο του έτερου ήρωα Αντόνιο, με αποτέλεσμα η απέχθεια ή η συμπάθεια για το πρόσωπό του να επαφίεται στην κρίση του κοινού. Ο Σαίξπηρ με το παρόν έργο, που φαινομενικά αποτελεί μια ιστορία παθημάτων ανάμεσα στον αδίστακτο και σκληροτράχηλο Σάιλοκ και τον κατεργάρη Αντόνιο, ασκεί κριτική απέναντι στην χριστιανική αλαζονεία, αλλά ταυτόχρονα εκφράζει συμπόνια για άτομα  που γίνονται αντιπαθή λόγω ενός λανθασμένου τρόπου σκέψης, που προκύπτει από την ερμηνεία και κατ επέκταση την εφαρμογή «άτυχων» νόμων. Αν και το έργο έχει ενταχθεί στις "κωμωδίες" του Σαίξπηρ, θεωρήθηκε επιδραστικό για τις δραματικές του σκηνές, όπως αυτή στο δικαστήριο, αλλά και για τη σκιαγράφηση του χαρακτήρα του Εβραίου Σάιλοκ, θέτοντας ερωτήματα αντισημιτισμού, για τη διάκριση των Εβραίων, την κοινωνική απειλή που αποτελούν και την αναγκαία εξολόθρευσή τους.

Σε έναν ενδιαφέροντα χώρο, παραπλεύρως της Εθνικής Οδού, στο ύψος του Αιγάλεω, εντός του ιστορικού εργοστασίου κλωστοϋφαντουργίας Πεταλούδας συναντάμε το νέο στέκι του Βασίλη Μπισμπίκη και της ομάδας του Cartel. Τόπος και χρόνος αμιγώς βιομηχανικοί, καθώς το εργοστάσιο (ιδρύθηκε από τον Ελευθέριο Μουζάκη το 1944) εξακολουθεί να λειτουργεί. Ξεκινώντας λοιπόν με αυτό το δεδομένο και έχοντας κατά νου προηγούμενες δουλειές της ομάδας, με τον ωμό ρεαλισμό που υπηρετεί -ή έστω επιδιώκει-, ως βασικό συστατικό των παραστάσεων της, με τους χώρους που επιλέγονται να εξυπηρετούν προς αυτήν την κατεύθυνση, εδώ φαίνεται ότι το αποτέλεσμα ήταν αντιστρόφως ανάλογο. Δύσκολα μπορεί να πειστεί κανείς ότι βρισκόμαστε στη γοητευτική Βενετία, ανάμεσα σε γόνδολες που πλέουν, γόηδες αριστοκράτες και αρλεκίνους. Δεν αρκούν ασφαλώς τα ιταλικά τραγούδια για την αληθοφάνεια. Μέσα σε αυτήν την επίφαση ρεαλιστικού σκηνικού η κατά Γκραουζίνις διασκευή Έμποροι της Βενετίας μετατρέπει τον σαιξπηρικό Σάιλοκ από Εβραίο τοκογλύφο σε έναν σιδερά του μόχθου. Είναι εμφανές ότι η ματιά του είναι στραμμένη στον ρευστό κόσμο του σήμερα, στην έλλειψη αρχών και αισθημάτων, ενώ και η AΙ είναι παρούσα (εδώ υποκαθιστά τον σημαντικό ρόλο της Πόρσια). Βασικό γνώρισμα της παράστασης είναι η χαλαρή διάθεση: χαρακτηρίζει την απόδοση του κειμένου, τους βαρυσήμαντους χαρακτήρες, του τι εκπροσωπούν αυτοί, τις αξίες που φέρουν, ομοίως τις ερμηνείες, τα μηνύματα τελικά που απορρέονται. Αποδομημένος από σοβαρότητα ο βαρύγδουπος ρόλος του Σάιμον (Βασίλης Μπισμπίκης) εδώ εμφανίζεται παιγνιώδης, ειδικά στις στιγμές της δίκης και της διεκδίκησης των “νόμιμων” κεκτημένων του. Στο ίδιο πλαίσιο και οι λοιποί ηθοποιοί διεκπεραιώνουν το σκηνοθετικό όραμα για τον νεότευκτο κόσμο των Εμπόρων. Στην άνυδρη, δυστοπική Βενετία συναντάμε queer και trans πινελιές (κοστούμια, ζητήματα ταυτότητας φύλου), αλλά και trash (γορίλες, οθόνες με φανταζί ηρωίδες).

Σύνολο: Επαναπροσέγγιση στο σαιξπηρικό κείμενο, που δεν δημιουργεί τελικά την ανατροπή. Παρά το ότι συνομιλεί με στοιχεία του σήμερα μένει επιφανειακά σε αυτά, καταλήγοντας σε ένα ρηχό αποτέλεσμα.

Ταυτότητα της παράστασης & εισιτήρια: εδώ