Είδαμε: Goodbye, Lindita του Μάριο Μπανούσι / Καλώς ήρθατε στον κόσμο της σκηνικής ποίησης
2023-05-15
Το Goodbye, Lindita διηγείται την ιστορία μιας οικογένειας, την πορεία της από ή και προς την αφάνεια. Στοιχεία παραμυθιού, με αφετηρία τον θάνατο, απεικονίζουν έναν κόσμο που αποσυντίθεται, οδηγώντας -άραγε- μέσω του ύστατου χαίρε σε αναδημιουργία του ή στην οριστική απώλεια. Οι κάτοικοι ενός παράξενου και ταυτόχρονα τόσο οικείου σπιτιού καλούνται να διαχειριστούν έναν θάνατο. Πώς βιώνεται η απώλεια; Πώς αντιμετωπίζεται η θλίψη; Ζουν οι νεκροί ανάμεσά μας; Οι όποιες απαντήσεις θα δοθούν με βουβές εικόνες οπτικής και συναισθηματικής πανδαισίας. Παρατηρείς, βιώνεις, αφήνοντας τη σκέψη να κάνει τους συνειρμούς και τις δικές της ταυτίσεις. Όπως δηλαδή συμβαίνει με την καλή ποίηση.
Ο νεαρότατος Μάριο Μπανούσι δημιουργεί μια παράσταση υψηλής αισθητικής, ένα εικαστικό σύμπαν εμπνευσμένο από βαλκανικά ταφικά έθιμα και παγανιστικά στοιχεία. Όπως εξομολογείται στο πρόγραμμα της παράστασης έναυσμα για τη δημιουργία της υπήρξε η απώλεια δύο σημαντικών δικών του προσώπων. Με μέσο τη σύνθεση εικόνων σχηματίζεται ένα χειροποίητο παζλ, που θα μπορούσε να έχει τη λεζάντα απώλεια. Το βουβό πένθος συντροφεύει με την εικαστική ομορφιά, θυμίζοντας τον χορό του Έρωτα και του Απρίλη στη φύση, την ίδια στιγμή που η σιωπή σκεπάζει τον θάνατο στον κάμπο του Μεσολογγίου*. Αν και ο πυρήνας του κόσμου του δημιουργού είναι προσωπικός, καταφέρνει κάτι πολύ σημαντικό: με ευκολία τον μεταπλάθει σε ευρύτερο, ώστε να αφορά και να βιώνεται από τον κάθε θεατή ως υπόθεση προσωπική, τοποθετώντας τον θάνατο ως κοινή συνισταμένη, μια αναπόφευκτη μοίρα. Η ανάγκη του αποχαιρετισμού και των μετά μνήμης στιγμών που ακολουθούν είναι σημείο σύγκλισης, χωρίς τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς. Μπορεί κάποιος να επινοήσει μια νοηματική δομή συνδέοντας τους συνειρμούς, μπορεί, ωστόσο, να αφεθεί απλώς στη μαγεία των εικόνων που προκύπτουν και παραπέμπουν σε πολλά και διαφορετικά: στον Επιτάφιο Θρήνο της Μεγάλης Παρασκευής, σε πίνακες ζωγραφικής του Μποτιτσέλι, την Πιετά του Μιχαήλ Άγγελου, τον κόσμο του Παπαδιαμάντη και του Βιζυηνού, ακόμα και αυτόν τον πλέον σύγχρονο και απροσδιόριστο του Παπαϊωάννου. Δεν έχει σημασία να αναλύσουμε (ή να αποκαλύψουμε) τα επιμέρους, είναι μια διαδικασία που φέρει την προσωπική σφραγίδα του καθενός, συνδυασμένη πιθανόν με δικές του "απώλειες". Στα αξιοσημείωτα ασφαλώς σημειώνουμε τα σκηνικά του Σωτήρη Μελανού (η συρταριέρα που μεταμορφώνεται σε νεκροκρέβατο, η κρεμασμένη εικόνα της μαύρης Παναγιάς, που κρύβει ένα μυστικό άνοιγμα), τη μουσική επένδυση, υπογεγραμμένη από τον Εμμανουήλ Ροβίθη, που παράλληλα με τους εύστοχους φωτισμούς του Τάσου Παλαιορούτα φέρουν τη μυσταγωγία και το μυστηριώδες μαζί, ασφαλώς την ερμηνευτική ομάδα (Χρυσή Βιδαλάκη, Μπάμπης Γαλιατσάτος, Μανταλένα Καραβάτου, Αφροδίτη Κατσαρού, Ευτυχία Στεφάνου, Άννα Συμεωνίδου, Αλεξάνδρα Χασάνι), που έδωσε μορφή στον πόνο της απώλειας με τρόπο διόλου υπερβολικό ή εξεζητημένο, αλλά αρκούντως γήινο και εξανθρωπισμένο.
Είναι μια παράσταση που βιώνεται περισσότερο ως συνολική εμπειρία, ένα εσωτερικό ταξίδι του δημιουργού αλλά και των θεατών, που, αν και δεν έχει happy end, χαρακτηρίζεται από λεπτεπίλεπτη ευαισθησία, παρόμοια με εκείνην που πηγάζει από τον μη οριοθετημένο, πάντα ανοιχτό σε εκδοχές και ερμηνείες κόσμο της υψηλής ποίησης. Εν προκειμένω ο θάνατος της μονάκριβης κόρης θα δώσει το σύνθημα στην υπόλοιπη οικογένεια για την έναρξη του αγώνα επιβίωσης. Τι θα ακολουθήσει τώρα; Ποια θα είναι η σωτήρια οδός; Ίσως η συγκάλυψη με τη ρουτίνα της καθημερινότητας; Αυτό το έκαναν μια ολόκληρη ζωή. Μήπως ήρθε η ώρα να αναμετρηθούν με το παρελθόν, τα μύχια, τα φαντάσματα του ίδιου τους του εαυτού; Μήπως ήρθε η στιγμή για μια νέα πορεία, πιο ουσιαστική; Μήπως τώρα πια να ανοίξουν διάπλατα τα μισόκλειστα παντζούρια και να μπει φρέσκος αέρας; Οι απαντήσεις δεν υποδεικνύονται, ανακαλύπτονται κατά το δοκούν από τον καθένα. Υπάρχει μεγαλύτερη αρετή για μια παράσταση από το να σε προ(σ)καλεί να τις αναζητήσεις και να τις αναγάγεις σε προσωπικές;
* (Διονύσιος Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι)
