ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ

Είδαμε: «Μπλε καστόρινα παπούτσια» του Θ. Σκρουμπέλου από τους 4Frontal / Πάμε Χαβάη!

2023-03-25 Είδαμε: «Μπλε καστόρινα παπούτσια» του Θ. Σκρουμπέλου από τους 4Frontal / Πάμε Χαβάη!

Το μυθιστόρημα Μπλε καστόρινα παπούτσια του Θανάση Σκρουμπέλου αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας. Στον πυρήνα του βρίσκεται η μετεμφυλιακή Ελλάδα, πιο συγκεκριμένα η πρωτεύουσα που αναγεννιέται στην εποχή των 60's, αλλά και το υπόγειο παρακράτος που δρα ταυτόχρονα. Η ιστορία εξελίσσεται κατά κύριο λόγο στη "Χαβάη" στο Μεταξουργείο, έναν τόπο όπου όλοι έχουν θέση: είναι κέντρο τραβεστί, μέρος συνάντησης πρώην χιτών, αρχηγείο παρακρατικών συνωμοσιών, μια γειτονιά-μικρογραφία της Ελλάδας, χωρισμένης αυστηρά στα όρια εξουσίας που καθόριζαν οι διεκδικήσεις των άτεγκτων αντιπάλων, Λαμπράκηδες και παρακράτος.

Όλοι οι ήρωες είναι ιδιαίτεροι και σπαρταριστοί: Ο γόης Γαζούρης ή Λάζαρος με σήμα κατατεθέν το υπερμεγέθες μόριό του, ο κυρ Χρήστος, γενικός δερβέναγας, αφεντικό της "Χαβάης", τα αξιαγάπητα κορίτσια του μπαρ, η Σαλώμη, πρώην Χαράλαμπος, η Βουγιούκλω, η Θέμις και η Φώτο. Εκτός τειχών του μαγαζιού η Αριστέα, μάνα του Γαζούρη, καθαρίζει τα πορνεία, ευχόμενη ο γιος της να μείνει αμόλυντος μέσα στο βρώμικο περιβάλλον. Σε σύνδεση με τα πολιτικά γεγονότα έφηβοι μοιράζουν επαναστατικές προκηρύξεις, παρακρατικοί παρακολουθούν τις εξελίξεις ώστε να ταχθούν όταν έρθει η ώρα με την πλευρά των εξουσιαστών. Η είδηση της άφιξης Αμερικανών στρατιωτών δημιουργεί προσδοκίες για εισοδήματα, ωστόσο αυτές γρήγορα καταλήγουν μπούμερανγκ για την «οικογένεια» του μπαρ, καθώς οδηγούν σε σειρά ανατροπών. Στην άλλη άκρη του κόσμου ο Τζον Κένεντι δολοφονείται, ενώ στα εγχώρια η έκρηξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου θα βάλει τη δική της σφραγίδα στο γίγνεσθαι. Έτσι λοιπόν πλάθεται μια ενιαία ιστορία πολλαπλών πτυχών, χωρίς δογματισμούς ή ιδεολογικές εξάρσεις, οι αντιφάσεις και αντινομίες του κόσμου βγαίνουν αβίαστα προς τα έξω.

Το βιβλίο είναι γραμμένο με χιούμορ και καλά επεξεργασμένους χαρακτήρες. Η συνθήκη αυτή διατηρήθηκε και στη σκηνική απεικόνιση, καθώς η παράσταση προσέγγισε με αληθινό ζήλο τους ιδιαίτερους ήρωες του Σκρουμπέλου. Η διασκευή της Νεφέλης Μαϊστράλη εστίασε κυρίως σε στιγμιότυπα και απεδείχθη αυτάρκης για την απόδοση νοήματος αλλά και του γενικότερου κλίματος εκείνης της εποχής. Η σκηνοθεσία του Θανάση Ζερίτη, συνδυάζοντας αφήγηση και πρόζα, διαφοροποιήθηκε από τους χαμηλούς τόνους της λογοτεχνικής πηγής, καθώς παρουσίασε χαρακτήρες έντονους και δυναμικούς -λιγότερο υψηλοί τόνοι σε ορισμένους, όπως ο κυρ Χρήστος και η Αριστέα, έχουμε την εντύπωση ότι θα λειτουργούσαν ακόμα πιο δεκτικά στο ωραίο αποτέλεσμα-, που διεκδικούν και κερδίζουν με το σπαθί τους την προσοχή που τους αξίζει. Τους «εξεγερμένους» ήρωες, που κρατούν το κοινό σε συνεχή εγρήγορση με τις εναλλαγές τους, ερμηνεύουν η αξιόλογη ομάδα των 4Frontal (εν προκειμένω Σταύρος Γιαννουλάδης, Χάρης Κρεμμύδας, Γιάννης Λατουσάκης, Νεφέλη Μαϊστράλη, Διονύσης Πιφέας, Πάνος Τοψίδης), σε μια ακόμα φροντισμένη τους δουλειά. Συντονισμένοι εναλλάσσονται ταχύτατα σε πολλαπλούς ρόλους και ποικίλους ψυχισμούς. Μπορεί στην ουσία να περιγράφονται αδιέξοδα ατόμων που ασφυκτιούν στην καθημερινότητά τους, λειτουργούν, ωστόσο, σε πλαίσιο ευθυμίας, με ενδιάθετη προοπτική αισιοδοξίας.Το συνολικό αποτέλεσμα είναι μια ευχάριστη παράσταση, σε στιγμές παρωδεί τη μυθιστορηματική της βάση, που την απολαμβάνει κανείς στην κάθε της στιγμή, με τα ευτράπελα που συμβαίνουν εντός της Χαβάης να χαρίζουν τα περισσότερα χαμόγελα. Εντός κλίματος το σκηνικό αφήνει την ελευθερία κινήσεων, σύννομα και τα ωραία κοστούμια (αμφότερα δουλειά της Γεωργίας Μπούρδα).

Σύνολο: Ένα πολύ δυνατό -άγνωστο σε ευρύ κοινό- κείμενο της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας επί σκηνής: η μετάβαση αυτή φέρει όλες τις αρετές της βάσης, δυναμική, αυθάδεια, αλανιάρικη γλώσσα, εικόνες και συνθήκη του τότε. Με έναν λόγο έχουμε την περίπτωση μιας παράστασης που αξίζει της προσοχής.