Μια γουλιά καφές, μια αιωνιότητα συναισθημάτων | Πέντε βιβλία του Τοσικάζου Καβαγκούτσι
2025-09-03
Ο Τοσικάζου Καβαγκούτσι δεν γράφει απλώς ιστορίες σμιλεύει συναισθήματα, μνήμες και σιωπές. Με μια πένα διακριτική αλλά διεισδυτική, φτιάχνει κόσμους όπου το αδύνατο γίνεται προσωρινά δυνατό: να μιλήσεις ξανά με κάποιον που έχει φύγει. Να πεις το «συγγνώμη» ή το «σ’ αγαπώ» που δεν πρόλαβες. Να επανέλθεις σε μια στιγμή —όχι για να την αλλάξεις, αλλά για να τη δεις αλλιώς.
Τα πέντε βιβλία της σειράς του, όλα με κεντρική ιδέα το «αν μπορούσες να ταξιδέψεις πίσω στο χρόνο μόνο για λίγο», συνθέτουν έναν λογοτεχνικό μικρόκοσμο όπου το φανταστικό λειτουργεί ως γέφυρα για την εσωτερική κάθαρση και την υπαρξιακή ανακούφιση.
Το πρώτο και πιο γνωστό έργο του, «πριν κρυώσει ο καφές» έδωσε το έναυσμα για το λογοτεχνικό του σύμπαν. Στο μικρό καφέ “Funiculi Funicula” στο Τόκιο, μπορείς να ταξιδέψεις στο παρελθόν —αρκεί να τηρήσεις αυστηρούς κανόνες. Όμως, όσο αυστηροί κι αν είναι οι κανόνες, το ανθρώπινο συναίσθημα βρίσκει τον τρόπο να ανθίσει
Εδώ η αγάπη, η ενοχή, η απώλεια και η ελπίδα ζωντανεύουν σε τέσσερις ιστορίες που καταλήγουν να ακουμπήσουν τις πιο λεπτές χορδές της ανθρώπινης ψυχής.
Η συνέχεια δεν είναι απλώς επανάληψη. Στο δεύτερο βιβλίο «πριν αποκαλυφθεί η αλήθεια» ,ο Καβαγκούτσι εμβαθύνει. Μας φέρνει νέους ήρωες, νέες ανάγκες για συμφιλίωση, νέες σιωπές που ζητούν να σπάσουν. Η καφετέρια γίνεται χώρος εξομολόγησης, χώρος συγχώρεσης. Το μοτίβο επαναλαμβάνεται, αλλά το νόημα βαθαίνει.
Είναι μια υπενθύμιση ότι κάθε άνθρωπος κουβαλά μια δική του ιστορία και κάθε ιστορία αξίζει να ειπωθεί.
Στο τρίτο βιβλίο «πριν ξεθωριάσει η μνήμη», ο συγγραφέας επεκτείνει και δίνει μεγαλύτερη φωνή στις δευτερεύουσες ιστορίες που στο παρελθόν λειτουργούσαν ως «σκιές». Εδώ, η απουσία γίνεται πρωταγωνιστής. Το βάρος της σιωπής, της μοναξιάς και της μητρικής ή αδελφικής αγάπης εμφανίζονται με τρόπο που συγκινεί και λυτρώνει.
Το τέταρτο μυθιστόρημα «πριν πούμε αντίο» είναι ίσως το πιο σπαρακτικό. Εστιάζει σε ανθρώπους που δεν πρόλαβαν να πουν αντίο. Εδώ, ο χρόνος δεν λειτουργεί μόνο ως εργαλείο, αλλά ως καθρέφτης —του τι σημαίνει να αγαπάς, να χάνεις, να ζεις με τύψεις. Η γραφή του γίνεται πιο στοχαστική. Η απλότητά του αποκτά βαρύτητα σχεδόν ποιητική.
Το πιο πρόσφατο έργο του Καβαγκούτσι «πριν χαθεί η καλοσύνη», μοιάζει με αποκορύφωμα. Όχι τόσο θεματικά, όσο συναισθηματικά. Είναι ένα βιβλίο για τη λύτρωση, όχι μέσω της αλλαγής, αλλά μέσω της αποδοχής. Η επιστροφή στο παρελθόν δεν έχει στόχο την ανατροπή του μέλλοντος, αλλά την κατανόηση του παρόντος. Οι ιστορίες εδώ είναι ώριμες, ήρεμες, με την αίσθηση πως ακόμα κι αν ο καφές κρυώσει, η καρδιά μπορεί να παραμείνει ζεστή.
Το Νόημα πίσω από τις μικρές αυτές ιστορίες:
Το μεγαλείο του Τοσικάζου Καβαγκούτσι δεν βρίσκεται στο φανταστικό στοιχείο του «ταξιδιού στο παρελθόν», αλλά στο πόσο ουσιαστικά και συγκινητικά εστιάζει στο ανθρώπινο παρόν. Τα βιβλία του δεν προσφέρουν εύκολες λύσεις, δεν υπόσχονται μαγικές αλλαγές —αλλά κάτι πιο σπάνιο: μια δεύτερη ευκαιρία να κοιτάξεις μέσα σου και να αγαπήσεις λίγο πιο βαθιά, λίγο πιο αληθινά!
Όπως τα βιβλία του Καβαγκούτσι σε οδηγούν σε ένα μικρό καφέ, κρυμμένο κάπου στο Τόκιο, έτσι κι εγώ, στο ταξίδι μου στην Ιαπωνία πριν ένα χρόνο, ανακάλυψα την ίδια εκείνη διακριτική μαγεία που διαπνέει κάθε του ιστορία.
Η Ιαπωνία δεν κραυγάζει την ομορφιά της —σου την ψιθυρίζει. Την νιώθεις σε ένα φλιτζάνι πράσινο τσάι, σε μια υπόκλιση, σε μια ήρεμη διαδρομή με το τρένο. Όπως στο καφέ του “Funiculi Funicula”, όλα υπακούουν σε έναν ρυθμό ήσυχο, σχεδόν τελετουργικό, που σε προσκαλεί να σταθείς, να παρατηρήσεις, να νιώσεις.
Διαβάζοντας τα βιβλία του Καβαγκούτσι μετά το ταξίδι, ήταν σαν να τα έβλεπα με καινούργια μάτια. Κατανόησα βαθύτερα τον ιαπωνικό σεβασμό στη σιωπή, την αξία του ανείπωτου, τη λεπτότητα με την οποία εκφράζουν το συναίσθημα. Οι ήρωές του, με την εσωτερική τους πάλη και την ανάγκη για συγχώρεση ή αποδοχή, μου θύμισαν συνομιλίες με Ιάπωνες που, πίσω από τις ευγενικές-τυπικές φράσεις, έκρυβαν ένα αληθινό, ζεστό βλέμμα και πολλή ενσυνάισθηση.
Όπως οι επισκέπτες της καφετέριας, έτσι κι εγώ επέστρεψα. Όχι στο παρελθόν, αλλά στον εαυτό μου, κουβαλώντας λίγη Ιαπωνία μέσα μου —και μαζί της, εκείνη την παράξενη γαλήνη που νιώθεις όταν αποδέχεσαι πως δεν αλλάζει τίποτα… αλλά μπορεί να αλλάξει ο τρόπος που το βλέπεις.
Σε έναν κόσμο που τρέχει ασταμάτητα, τα βιβλία του Καβαγκούτσι μας καλούν να σταθούμε. Να πιούμε έναν καφέ. Να ακούσουμε. Να νιώσουμε. Πριν κρυώσει ο καφές, πριν αποκαλυφθεί η αλήθεια, πριν ξεθωριάσει η μνήμη, πριν χαθεί η καλοσύνη και πριν πούμε αντίο!
