Διαβάσαμε: «Μητέρες» της Sarah Knott | Ένα ιστορικό έργο διαφορετικό από όσα έχετε συναντήσει μέχρι σήμερα
2022-05-07
Και η ιστορία της μητρότητας έχει αρχίσει να τακτοποιείται μέσα μου - μου προκαλεί δέος, με στηρίζει και με καθηλώνει, εναλλάξ. Τόσα ρήματα, άρρηκτα δεμένα με τον χρόνο, τον τόπο και το άτομο : συλλαμβάνω, αποβάλλω, φέρω, γεννώ, σαραντίζω. Κι ύστερα, με νέο καστ, ακούω κλάματα, παίρνω αγκαλιά, βλέπω μυρίζω, διακόπτομαι, κοιμάμαι, δεν κοιμάμαι, ταϊζω, δεν ξέρω, προσπαθώ να μάθω, πηγαινοφέρνω, συνεισφέρω…
Παράλληλες ιστορίες μητρότητας περιγράφει, αφηγείται και αναλύει η βρετανίδα συγγραφέας, φεμινίστρια και ιστορικός Sarah Knott. Οι μαρτυρίες που συνέλεξε εκτείνονται από τη βικτωριανή εποχή μέχρι τα αυτόχθονα έθνη, από τους έγχρωμους σκλάβους μέχρι τις σύγχρονες πόλεις. Η μητρότητα αποκτά τις διαστάσεις μιας ολοένα μεταβαλλόμενης εμπειρίας. Το προσωπικό βίωμα της αποβολής, της κύησης, του τοκετού και της βρεφικής ηλικίας των δύο της παιδιών, γίνεται αφορμή να στοχαστεί πάνω στη γνώση και τη δεξιότητα που χαρακτήριζαν διαφορετικές εποχές, περιοχές και τάξεις.
Η μητρότητα είναι ιδωμένη ως κατακερματισμένος χρόνος. Η φροντίδα ενός βρέφους διακόπτει τη σκέψη και διαλύει τον αναστοχασμό. Οι ρυθμοί της κάθε μέρας ακολουθούν εκείνους του μωρού που δεν υπολογίζει αν βρίσκεσαι στα μισά της σκέψης, στα μισά της φράσης ή στα μισά της δουλειάς. Η συγκίνηση και η χαρά της απόκτησης και του μεγαλώματος δεν εξισορροπούν απαραιτήτως τις αλλοτριωτικές απαιτήσεις της καθημερινότητας, τις οποίες συγκρίνει με τη δουλειά ενός εργάτη στο εργοστάσιο. Η Sarah Knott προτείνει να αντιλαμβανόμαστε την ανατροφή ως δουλειά και όχι μόνο ως αγάπη. Ανατρέχει στο παρελθόν για να δείξει τις ιδιαίτερες περιστάσεις που κληροδοτούν η ιστορία της οικογένειας, της φυλής και της κοινωνικής τάξης και αποδεικνύει ότι αντιστέκεται ακόμη το δίλλημα του διαχωρισμού ή της συμπαράθεσης της μητρότητας με την εργασία.
Πέρα από κάθε πολιτική ή οικονομική προέκταση, η μητρότητα παραμένει στενά συνδεδεμένη με τον ψυχισμό της μητέρας, ο οποίος καθορίζεται από τη σχέση που διατηρεί εκείνη με τη δική της μητέρα. Αισθήματα ευγνωμοσύνης, εξάρτησης, συνενοχής, θυμού, φόβου, αποχωρισμού και δύναμης ορίζουν τον μητρικό δεσμό και τον καθιστούν αδιάσπαστο. Μαθήματα, παιχνίδια ή τραύματα είναι εκείνες οι αναμνήσεις που διαμόρφωσαν τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουμε τα δικά μας παιδιά.
Η χαρμολύπη και η λυποχάρμη συνοδεύουν τα δάκρυα του μωρού και κάνουν ακατάληπτες τις σκέψεις της μητέρας. Η αντίφαση του συναισθήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα πρώτα στάδια της μητρότητας. Επαναπροσδιορίζει τις αξίες της ζωής και θέτει νέες προτεραιότητες. Ανάμεσα σε αυτό το δίπολο ενυπάρχει η ψυχική μεταμόρφωση των συνηθισμένων γυναικών, των συνηθισμένων μητέρων.
To «Μητέρες» της Sarah Knott είναι μια αντισυμβατική ιστορία μητρότητας που φωτίζει το πέρασμα από την έννοια της μητρότητας ως πεπρωμένου στην κατάσταση της μητρότητας ως ερωτηματικό. Γραμμένη σε πρώτο πρόσωπο, βασισμένη σε ανεκδοτολογικές μαρτυρίες και καθοδηγούμενη από ρήματα μετουσιώνει τούτη την εμπειρία σε πράξη, ύπαρξη, συναίσθημα, σκέψη.
Διαβάστε το και θα καταλάβετε πώς μια ιδιωτική «υπόθεση» είναι στην πραγματικότητα «ιστορία» πληθυντικού αριθμού.
