«Υπό εξέταση» με τη Σίσσυ Δουτσίου

Το καινούριο βιβλίο της ποιήτριας και ηθοποιού Σίσσυς Δουτσίου «Η Ηδονοβλεψίας» κυκλοφορεί εδώ και λίγο καιρό, ενώ η ίδια βρίσκεται στην Κύπρο, με το θεατρικό έργο της Rebecca Prichard ΝΥΧΤΑ!, σε σκηνοθεσία Τάσου Σαγρή, το οποίο ανεβαίνει στο θέατρο Δέντρο, στην Λευκωσία, στις 11/5/18. Η πολύπλευρη καλλιτεχνική της δράση και η παρουσία της στο Ινστιτούτο Πειραματικών Τεχνών, δεν μπορεί παρά να τη θέσουν Υπό Εξέταση!

Το νέο βιβλίο σας "Η Ηδονοβλεψίας" είναι αρκετά τολμηρό. Ωστόσο, στην ιστορία της λογοτεχνίας προκλητικά κείμενα στην Ευρωπαϊκή και Αμερικανική κυρίως λογοτεχνία, κατέκτησαν την αναγνώριση που τους άξιζε. Πιστεύετε ότι η ελληνική κοινωνία  έχει αφομοιώσει τις δυτικές επιρροές στη γραφή ή είναι εμποτισμένη από την δική της ιστορικότητα περισσότερο;
H ελληνική κοινωνία συνεχίζει να είναι αθυρόστομη, ακυβέρνητη, ερωτική και υβριστική. Είναι υπέροχο να παράγεις τέχνη ανάμεσα σε τέτοιους ανθρώπους. Συνηθίσαμε να θεωρούμε αναγνωρισμένη ελληνική λογοτεχνία ιστορικά κείμενα που προσπαθούν να μεταφράσουν την ελληνική ιδιαιτερότητα στη δυτική κουλτούρα και τη δυτική κουλτούρα στα ελληνικά χαρακτηριστικά. Δεν θεωρώ σε καμία περίπτωση τις κοινωνίες της δύσης για παράδειγμα την βρετανική, την γαλλική ή την γερμανική κοινωνία πιο εξελιγμένες από την ελληνική. Η ποίηση, η λογοτεχνία και το θέατρο του Ινστιτούτου Πειραματικών Τεχνών δεν είναι «ελληνική» και δεν καθορίζεται από τους αισθητικούς κώδικες και τις νοοτροπίες της δυτικής κουλτούρας. Έχουμε ταξιδέψει σχεδόν σε όλο τον κόσμο για παρουσιάσεις, φεστιβάλ, performances. Πρέπει να βρούμε τρόπους να εκφραζόμαστε  με ψυχικό βάθος, να εκφράζουμε την αλήθεια μας, όπου και αν ζούμε. Η ειλικρίνεια την οποία θα παράγουμε θα μπορεί να υπερβαίνει όλους τους τεχνητούς διαχωρισμούς που επιβάλλονται από τα κέντρα εξουσίας. Η τέχνη όταν πηγάζει από βαθιά μέσα μας βρίσκει και κοινό και αναγνώριση, όποια και αν είναι τα όρια και οι περιορισμοί της κάθε εποχής και του κάθε τόπου.

Τι είναι το Ινστιτούτο Πειραματικών Τεχνών, ποια είναι η δράση του και ποιοι οι στόχοι του;
Το +Ινστιτούτο [Πειραματικών Τεχνών] (Τhe Institute for Experimental Arts) είναι μια πλατφόρμα δημιουργικής έκφρασης και έρευνας στα πεδία του θεάτρου, της εικαστικής performance, των multi media εγκαταστάσεων, της ποιητικής επιτέλεσης και της θεωρίας της Τέχνης που συστάθηκε το 2008. Είναι,  μια ανοιχτή συνάντηση ποιητών-συγγραφέων, σκηνοθετών, ηθοποιών, τεχνικών/συντελεστών, performance artists, φωτογράφων, εικαστικών του video art και αναλυτών της σύγχρονης Τέχνης, των media και της επικοινωνίας.  Σκοπό έχει την παραγωγή θεατρικών παραστάσεων, την κατάθεση ερμηνευτικού και εκπαιδευτικού έργου, την καλλιέργεια της ριζοσπαστικής θεωρίας /καλλιτεχνικής πράξης και την επικοινωνία με ένα ευρύτερο κοινωνικό σώμα που θα υπερβαίνει τα στεγανά και τους περιορισμούς της εμπορευματικής και καθεστωτικής κυρίαρχης κουλτούρας.

Πώς υποδέχεται το κοινό της επαρχίας τις πρωτοποριακές παραστάσεις όπως η “ΝΥΧΤΑ” της Rebecca Prichard, σε σχέση με της Αθήνας, δεδομένης της εξέλιξης του διαδικτύου;
Με την παράσταση ΝΥΧΤΑ! [Yard Gal] της Rebecca Prichard αυτόν το καιρό βρισκόμαστε στην Κύπρο. Η παράσταση θα ανέβει στο Θέατρο Δέντρο στη Λευκωσία στις 11-12-13 και 18-19-20 Μάη 2018 και μετά από δύο χρόνια παραστάσεων στην Αθήνα, την Πάτρα, τα Γιάννενα, την Θεσσαλονίκη και την Λευκωσία θα ολοκληρωθεί ανοίγοντας τον δρόμο για την εξερεύνηση ενός καινούργιου έργου από το Ινστιτούτο Πειραματικών Τεχνών. Η κάθε πόλη, η κάθε χώρα έχει τη δικιά της κουλτούρα με τη δικιά της αισθητική, λατρεύουμε να ταξιδεύουμε με τις παραστάσεις συναντώντας τόσους υπέροχους ανθρώπους παντού. 
Η ΝΥΧΤΑ! είναι ένα νεανικό δράμα. Μια παρέα από κορίτσια τριγυρνάνε στο κέντρο μια μεγάλης σύγχρονης πόλης σαν εκρηκτικοί μηχανισμοί, γεμάτες ένα πάθος για ζωή που στον κόσμο μας είναι επικίνδυνο. Αρνούνται τις εύκολες λύσεις του τηλεθεάματος και των υπεραγορών και ψάχνουν τρόπους δραπέτευσης. Ο σκηνοθέτης Τάσος Σαγρής βλέπει αυτές τις ηρωίδες ως νεαρά κορίτσια που εξεγείρονται από ένστικτο απέναντι στην σκληρότητα και τους εκβιασμούς της καθημερινότητας. Απέναντι στη μοναξιά της μεγαλούπολης αυτές αποφασίζουν να δώσουν νόημα στη ζωή τους μέσα από τον κίνδυνο και μέσα από τη φιλία. Η Νύχτα για τον Τάσο Σαγρή είναι ένα σύγχρονο δράμα, μια σύγχρονη τραγωδία γεμάτη ένταση, μουσική, βιντεοπροβολές που δίνουν μια ευρύτερη κινηματογραφική αισθητική στην παράσταση και μια σκληρή κοινωνική ιστορία για τα αδιέξοδα των νέων ανθρώπων στην εποχή μας. Πάνω από όλα όμως  υπάρχει η σημασία του λόγου, το νόημα του έργου, το περιεχόμενο των λέξεων, το νόημα της ιστορίας. Με την κάθε ηθοποιό ο σκηνοθέτης Τ. Σαγρής δούλεψε ξεχωριστά, αναζητώντας σε βάθος ένα θέατρο χωρίς επιτήδευση που μπορεί να αφήσει ένα βαθύ, ουσιαστικό αποτύπωμα στην καρδιά του θεατή και να αναδείξει ερωτήματα για την εποχή μας. Αυτή η αίσθηση μιλά στις καρδιές των θεατών όπου και αν παίζεται το έργο. Η παράσταση προσπαθεί να θέσει ερωτήματα που αφορούν την εποχή μας με ένα τρόπο που ο κάθε ένας μας πρέπει να δώσει την δικιά του απάντηση, όπου και να βρίσκεται. 
Και οι δυο ηρωίδες είναι δυο ευαίσθητα πλάσματα και συγχρόνως δυο πολεμικές μηχανές απέναντι στη μονοτονία, στην αδικία και τη βία του νεοφιλελευθερισμού. Το έργο, για τον Τάσο Σαγρή, εξελίσσεται στην καρδιά μιας μεγάλης Ευρωπαϊκής πρωτεύουσας ή θα μπορούσε να συμβαίνει στο κέντρο της Νέας Υόρκης, ή στο κέντρο μιας δυστοπικής μελλοντικής Αθήνας μετά από μερικά χρόνια, όταν ο νεοφιλελευθερισμός θα έχει διαλύσει τις κοινωνικές σχέσεις, όταν πλέον θα έχει διαλυθεί κάθε κοινότητα και ο καθένας μας θα πρέπει να επιβιώσει μόνος του σε έναν απάνθρωπο κόσμο. Ποιοί θα επιβιώσουν σε ένα τέτοιο κόσμο και τί θα έχουμε χάσει τελικά;
Όπου και αν ανεβαίνει η ΝΥΧΤΑ! της R. Prichard, ο κόσμος αγαπάει το έργο και ενθουσιάζεται ίσως γιατί βλέπει στο σώμα των ηθοποιών και στο πνεύμα της σκηνοθεσίας του έργου να αποτυπώνεται μια απειλή που απλώνεται παντού. Ο φασισμός, η μοναξιά, οι μηχανικές δραστηριότητες και οι τεχνητές επιθυμίες και την ίδια στιγμή μια ανάγκη για ελευθερία, χαρά και σπάσιμο των κανόνων. Υπάρχουν κάποια ερωτήματα στην παράσταση που πρέπει να τα λάβουμε σοβαρά υπόψη. Οι θεατές, όπως και όλοι μας πρέπει να ανταπεξέλθουν δίνοντας τις δικές τους απαντήσεις ανάλογα με τα βιώματα και τις εμπειρίες μας. Το μόνο που μας μένει να μας συμβουλεύει είναι η αλήθεια και η αγάπη που κρύβουμε μέσα μας. Δεν έχει σημασία αν η παράσταση ανεβαίνει σε μια πρωτεύουσα ή σε μια επαρχία, στην Ελλάδα ή στην Κύπρο. Η αλήθεια και η αγάπη όπου και αν την βρεις ίδια είναι.  

Πόσο σας επηρέασε η παράσταση “ΨΥΧΩΣΗ (4.48 Psychosis)” της Sarah Kane και πόσο χρόνο σας παίρνει να «συνέλθετε» από μια τόσο κοπιαστική ψυχολογικά ερμηνεία; 
Το θέατρο δεν είναι ένα κοπιαστικό έργο αλλά απολαυστικό. Υπάρχει φυσικά η εργασία που αφιερώνεται σε κάθε παράσταση από την παραγωγή μέχρι την εκτέλεση και όπως σε κάθε δουλειά υπάρχουν ώρες εργασίας. Αυτός είναι ο μόχθος που αφιερώνει ο καθένας μας ξεχωριστά στον τομέα που ασχολείται. Όποιο έργο και αν αναλάβει. Ο καλλιτέχνης θα κουραστεί όπως κουράζεται ο κάθε εργαζόμενος. 
Η Ψύχωση (4.48 Psychosis) της Sarah Kane σε σκηνοθεσία του Τάσου Σαγρή ανέβηκε στην Αθήνα για τρία συνεχόμενα χρόνια και περιόδευσε στην υπόλοιπη Ελλάδα και στην Κύπρο. Αγαπήθηκε πολύ από το κοινό. Χωρίς αμφιβολία ήταν πολύ ιδιαίτερη η ψυχοσωματική κατάσταση που κουβαλούσα τότε. Όμως μια θεατρική παράσταση όσο δραματική ή τραγική είναι η ιστορία της δεν δημιουργεί κάποιο ψυχολογικό σοκ στον ηθοποιό ή κάποια δυσάρεστη εμπειρία. 
Ο Τάσος Σαγρής άλλωστε έχει αναπτύξει μέσα από μια σειρά δύσκολων και σκοτεινών έργων μια ιδιαίτερη τεχνική για να φέρνει τους ηθοποιούς στα όρια τους χωρίς αυτό να βιώνεται ως κάτι το επίπονο αλλά ως κάτι εκστατικό και καθαρτήριο. Αυτή άλλωστε είναι κατά γενική ομολογία η αίσθηση που αποκομίζουν και οι θεατές από τις παραστάσεις του. Φυσικά, η διαδρομή προς τον ρόλο και η εκτέλεση του ρόλου είναι μια διαδικασία καλλιέργειας ψυχικής, πνευματική, σωματικής και απαιτεί πολύ σωματική δύναμη. 
Ο ρόλος όμως, τελειώνει στο χειροκρότημα, δεν είναι κάποιο φάντασμα που σε ακολουθεί και σε στοιχειώνει. Ο ηθοποιός θα μπορούσε να είναι ένα νεκρό σώμα που ανασαίνουν μέσα του οι ιδέες και ο κόσμος του θεατρικού έργου. Και τότε ο ηθοποιός παίρνει μορφή και λόγο. Για αυτό δεν υπάρχει εκεί ένα σώμα ή ένα πνεύμα που να μολυνθεί ή να αρρωστήσει από την βιαιότητα ενός θεατρικού κειμένου. 
Ο ηθοποιός τρέφεται από το κείμενο, ψάχνει το άλλο σώμα, χαράζει τις χειρονομίες του χαρακτήρα στο σώμα του όσο διαρκεί η παράσταση. Ιδρώνει, ερεθίζεται, γίνεται πηγή υγρών το σώμα του για να μπορέσει συγχρόνως να είναι- και να μην είναι εκεί - στην παράσταση. Είναι μια απελευθερωτική διαδικασία η υποκριτική. 
Η ΨΥΧΩΣΗ! της Sarah Kane όπως τη δουλέψαμε με τον Τάσο Σαγρή πρόσφερε στον ηθοποιό την πνευματική και ψυχική αναγέννηση, την ελπίδα και την κορυφαία επίδοση για χάρη μιας δυνατής βιωματικής εμπειρίας από την μεριά των θεατών. Έμαθα μέσα από την υποκριτική ότι η καταβύθιση μέσα σε ένα χαρακτήρα μπορεί να επέλθει μονάχα όταν ο ηθοποιός βρίσκεται ολόκληρος στη σκηνή- χωρίς να βρίσκεται εκεί- συγχρόνως. Η σκέψη του πεθαίνει για να γεννηθούν οι σκέψεις της ηρωίδας που υποδύεται. Αυτό είναι μια απελευθερωτική διαδικασία. 

Τι είναι το International Video Poetry Festival και πότε διοργανώνεται;
Το International Video Poetry Festival διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Πειραματικών Τεχνών σε συνεργασία με το Κενό Δίκτυο μια φορά τον χρόνο. Είναι μια συνάντηση ποιητών, video artists, μουσικών και performance artists και από τις πέντε ηπείρους της γης. Περιλαμβάνει βιντεοπροβολές και ποιητικές αναγνώσεις των σημαντικότερων νέων underground ποιητών της γενιάς μας, μια μεγάλη διεθνή συνεργασία ανάμεσα σε ελευθεριακούς καλλιτέχνες. Το πρώτο International Video Poetry Festival έγινε το 2013. Περισσότεροι από 130 σκηνοθέτες και video artists από την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική και την Αμερική παίρνουν μέρος κάθε χρόνο παρουσιάζοντας video art συνθέσεις βασισμένες σε ποιήματα. Έχουν παρουσιαστεί βιντεοποιήματα για την Sylvia Plath, την Anna Sexton, την Emily Dickinson, ποίηση του Charles Bukowski, του Jack Kerouak, του Allen Ginsberg, πειραματικά έργα του William S. Burroughs, και βιντεοποιήματα που παρουσίαζαν το ποιητικό έργο του William Blake, του Edgar Allan Poe και του Charles Baudelaire δημιουργώντας μια ποιητική ιστορία, μια διαδρομή ελευθερίας που φτάνει έως τις μέρες μας. Επίσης πάρα πολλά σύγχρονα ποιήματα και οι ζωντανές αναγνώσεις φέρνουν στο προσκήνιο μια καλλιτεχνική δημιουργία που γίνεται όλο και πιο έντονη. Το International Video Poetry Festival παρουσιάζεται κάθε χρόνο στο Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο Εμπρός.

Ποιά είναι η μεγαλύτερή σας αγάπη, το θέατρο, η ποίηση ή η λογοτεχνία;
Η Ινδία είναι η μεγαλύτερη μου αγάπη, τα ταξίδια, η περιπλάνηση, ο σύντροφός μου, οι φίλοι μας- όλα αυτά είναι που με βοηθάνε και με προτρέπουν στον επαναπροσδιορισμό επιθυμιών και στόχων. Δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ ποίησης, λογοτεχνίας και θεάτρου μέσα μου. Σίγουρα από την άλλη καθώς το θέατρο που υπηρετώ είναι ένα θέατρο με έντονα ποιητικό χαρακτήρα αναγνωρίζω στην ποίηση την ιερή δύναμη να υπερβαίνει όλους τους κανόνες και όλες τις νόρμες κάθε εποχής και να εκφράζει πολύ βαθιά, σχεδόν κρυφά νοήματα. Από την άλλη το θέατρο δημιουργεί κοινότητα, έχει την δύναμη που φέρνει τους θεατές και τους καλλιτέχνες κοντά. 
Δέκα ποιήματά μου μεταφρασμένα στην αγγλική γλώσσα συμπεριλαμβάνονται στην Ανθολογία Σύγχρονων Ελλήνων Ποιητών σε μετάφραση Μανώλη Αλυγιζάκη που θα εκδοθεί στον Καναδά μαζί με ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη, Μανώλη Αναγνωστάκη, . Με αφορμή αυτή την έκδοση μου ζητήθηκε να γράψω μια εισαγωγή. Το απόσπασμα αυτό εδώ απαντά στην ερώτησή σας, δεν υπάρχει διαχωρισμός, η μια μορφή τέχνης αναπνέει μέσα στην άλλη:
"Η ποίηση είναι η φροντίδα που προσφέρει ο πνευματικός κόσμος του ανθρώπου απέναντι στο δέος του κόσμου. Η καρδιά και τα μάτια του ποιητή συντονίζονται με μια συγκίνηση που πηγάζει από την ευτυχία του έρωτα, την δυστυχία του αποχωρισμού, από τον κύκλο της ζωής και του θανάτου. Ο ποιητής καταφέρνει να χαϊδέψει τον πόνο, τον τρόμο, τη φρίκη και τις βαθύτερες επιθυμίες για οποιαδήποτε απόλαυση, έκσταση, διαφωνία με τους ηθικούς κώδικες της εποχής του."

Τι είναι αυτό που δεν θα αλλάζατε στην Αθήνα, με άλλα λόγια τι είναι αυτό που αγαπάτε περισσότερο;
Τους φίλους μου και τις φίλες μου, τα Εξάρχεια, τα συνθήματα και τις αφίσες στους δρόμους, τις διαδηλώσεις, το Αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο Εμπρός, τα Αναφιώτικα στην Πλάκα, το Indie Free Festival κάθε καλοκαίρι στο Πεδίο του Άρεως.

Η παράσταση ΝΥΧΤΑ! βασισμένη στο βραβευμένο έργο Yard Gal της Rebecca Prichard σε σκηνοθεσία Τάσου Σαγρή παίζεται στη ΛΕΥΚΩΣΙΑ (Θέατρο Δέντρο 11-12-13 και 18-19-20 Μαΐου 2018)
Το νέο βιβλίο ερωτικής λογοτεχνίας της Σίσσυ Δουτσίου με τίτλο Η ΗΔΟΝΟΒΛΕΨΙΑΣ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κενότητα
πληροφορίες για την παράσταση ΝΥΧΤΑ! : http://theinstitute.info/?p=2850